Elke duurzame broodzak is er één

Beeld: Liong LIe

Al enkele jaren werkt Marie-José de Zeeuw aan haar duurzame broodzak en het verspreiden ervan onder bakkers, winkels en consumenten. Eindexamenkandidaat Joanna Sandbrink onderzocht hoe consumenten over zo’n zak denken.

’Drie jaar geleden begon ik met het uitdelen van vijf broodzakken op een duurzaamheidsmarkt, bij wijze van eenmalige actie’, vertelt Marie-José de Zeeuw. ‘Als iedereen een duurzaam idee doorgeeft aan vijf mensen, dan wordt de wereld snel duurzamer, was het idee daarachter. Je gooit een steen in de vijver en de kringen eromheen worden steeds groter. Intussen zitten we op 7.000 zakken, nog steeds volgens datzelfde kleinschalige principe.’Via-via zijn er zelfs zakken beland in Canada en Suriname. In IJsselstein, waar De Zeeuw woont, zijn nu vijftien winkels ingestapt: bakkers, maar ook cadeauwinkels en andere zaken waar zo’n product verkocht kan worden. ‘We doneren de zakken van het prijzengeld en andere fondsen die we hebben binnengehaald met dit initiatief. Een aantal winkels is intussen overgegaan op eigen inkoop en bedrukking van de zakken.’ Dit sympathieke initiatief past naadloos in deze tijd, waarin steeds meer mensen zich realiseren dat we zo niet langer kunnen doorgaan: plastic staat met stip in de top 10 van milieuproblemen. ‘Zo’n groot probleem kun je niet in je eentje oplossen, maar iedereen kan wel zijn steentje bijdragen’, vindt De Zeeuw. ‘En daarvan wil ik anderen op deze manier graag doordringen.’
Joanna Sandbrink hoeft niet overtuigd te worden. Zij maakte voor school (6 gymnasium) een profielwerkstuk over dit thema. ‘Om het onderwerp af te bakenen, heb ik me beperkt tot de duurzame broodzak. Ik heb onderzocht of consumenten interesse hebben in zo’n zak van katoen, die je net als een tas meeneemt naar de winkel in plaats van telkens plastic zakken te gebruiken. Daarvoor heb ik een enquête gehouden onder 700 consumenten uit heel Nederland en zelfs uit België.’

Bewaren
Van de ondervraagden blijkt 70% het fenomeen duurzame broodzak te kennen en bijna iedereen staat er positief tegenover. Wel zijn er vragen: blijft het brood wel goed in zo’n zak? En hoe bewaar je het dan? ‘De meeste mensen weten inderdaad niet hoe je het brood goed houdt’, merkte Sandbrink. ‘Dat doe je door de zak met brood in een broodtrommel te bewaren of door het geheel in te vriezen. Belangrijk om te weten is in elk geval dat het ongeveer even lang vers blijft als in plastic.’
Nu is veel brood standaard voorverpakt in plastic; in supermarkten, maar ook bij bakkers. Heeft het dan wel zin om met een katoenen broodzak op stap te gaan? De Zeeuw vindt van wel: ‘Je geeft een belangrijk signaal af en door op winkeliers af te stappen, zet je ze in elk geval aan het denken. Bovendien, als de Aldi hier al iets in kan betekenen, waarom bakkers dan niet? In die supermarkt ligt het brood onverpakt achter doorzichtige deurtjes, heel hygiënisch, en je mag er zelf je brood uithalen. Je kunt het ook zelf in de snijmachine doen, waarna je het kunt meenemen in je eigen broodzak. Dan is het maar een kleine stap naar het aanbieden van duurzame broodzakken. De Albert Heijn doet dat al. De Lidl had de primeur van herbruikbare groentezakjes, de AH wilde toen ook graag iets bijzonders, en dat werd de duurzame broodzak. Overigens is het ons team van supporters al gelukt om zo’n 60 bakkers in het land te overtuigen, dus ook daar is een begin gemaakt.’

Haalbaar ideaal
Bij de echte bakkers ligt veel brood onverpakt, dus daar kun je goed terecht met een eigen broodzak. Als je even googelt, zie je tal van aanbieders. Maar Sandbrink vindt dat bakkers hierin ook een rol zouden moeten spelen. De duurzame broodzak is zeker een haalbaar ideaal in de strijd tegen onnodig plastic verpakkingsmateriaal, concludeert ze in haar werkstuk, maar om te zorgen dat ze als ‘warme broodjes over de toonbank gaan’ is de hulp van winkeliers nodig. ‘Bakkers en andere winkeliers mogen hun klanten best een beetje kietelen en zulke zakken aanbieden in de winkel’, beaamt De Zeeuw.
Sandbrink wijst er verder op dat consumenten het op prijs zullen stellen als ze merken dat hun bakker zich inzet voor het milieu. Misschien moet de plastic verpakking extra geld gaan kosten, net als plastic zakken in de supermarkt. Klanten zijn in elk geval gevoelig voor zo’n signaal, blijkt uit het haar onderzoek. Maar ook zonder dat ze er financieel voordeel van hebben, vinden veel mensen de duurzame broodzak een goed idee. ‘Het is belangrijk dat bakkers dat weten, want het kan ze over de streep trekken’, besluit Sandbrink hoopvol. De Zeeuw is het daar helemaal mee eens: ‘Ieder moet doen wat in zijn macht ligt, ook al is het iets kleins, maar we moeten het vooral met elkaar doen!’