Introductie
Verloren Maandag of Koppermaandag
De eerste maandag na Driekoningen stond bekend als Koppermaandag. Omdat deze dag – na al het feestgewoel van de Joeltijd - vaak als werkdag verloren was, werd de dag als extra feestdag gebruikt. Een extra ‘alibi’ voor de feestgangers om zich nog eens extra tegoed te doen aan de bij het feest behorende worstenbroodjes.
Koppermaandag werd ook Raasmaandag of Verloren Maandag genoemd. In Frankrijk stond deze dag bekend als ‘le lundi perdu’. De extra feestdag ging gepaard met luidruchtig feestvieren, vooral door jongeren en ambachtslieden. Om het luieren en/ of feestvieren goed te praten zei men dat deze werkdag ‘toch geen vrucht zou opbrengen’.
Kopperen
De naam ‘Koppermaandag’ komt van het woord 'kopperen' dat smullen, drinken, plezier maken, feestvieren betekent. Een 'kop' is een beker en een 'kopper' staat voor een vrolijke maaltijd.
Koppermaandag werd gezien als de hekkensluiter van de Joelfeesten. Sommige fuifnummers vonden dat de pret nog niet lang genoeg geduurd had en voegden er zelfs nog een Kopperdinsdag aan toe. In sommige streken werd Koppermaandag verbasterd tot Koperen Maandag waarop dan een Blikken Dinsdag volgde.
Worstenbrood
Eén van de lekkernijen die genuttigd werden op Koppermaandag waren de worstenbroodjes die nu nog hun plek hebben in de Carnavalstijd, op Vastenavond en na de mis in de Kerstnacht.
Worstenbroodjes horen van nature ook thuis in de wintertijd, de tijd van de slacht en van de 'vette pannen’. leder bakte zijn eigen worstenbrood, een taak, die later door de banketbakker werd overgenomen. In Antwerpen was het algemeen gebruik om op Verloren Maandag worstenbrood met gekruid kalfsvlees te eten en pannenkoeken of appelbeignets.
Het worstenbroodje is een langwerpig, rond broodje gemaakt van een luxe witbrooddeeg dat is gevuld met gehakt.
Recept
Voor 30 stuks
Deeg: | Vulling: | |||
700 gr | bloem | 500 gr | rundergehakt | |
42 gr | gist | 500 gr | varkensgehakt | |
14 gr | zout | |||
42 gr | melkpoeder | 100 gr | ei | |
35 gr | ei | 150 gr | water | |
350 gr | water | 3 gr | nootmuskaat | |
2 gr | peper | |||
25 gr | zout |
Samenvatting productie
- van de ingrediënten een deeg kneden en een rijs geven
- de vulling aanmaken
- deeg verdelen, opbollen en een bolrijs geven
- deegstukjes uitrollen tot ovale plakjes
- vulling opleggen, de zijkanten invouwen en oprollen
- bestrijken met ei
- narijs en bakken
Productie
Van de ingrediënten een deeg maken en vervolgens 20 minuten laten rijzen. Ondertussen kunnen de ingrediënten voor de vulling gemengd worden. Vervolgens de vulling in 10 stukjes verdelen en tot een pil rollen. Het deeg in 10 stukjes verdelen en er bolletjes van maken, vervolgens 10 minuten laten rijzen. De bolletjes uitrollen tot ovale plakjes en de gehaktpilletjes midden op het deegplakje leggen. De zijkanten eerst invouwen en daarna het geheel zo oprollen dat het deeg de gehaktvulling goed omsluit. De worstenbroodjes bestrijken met ei en nog 30 minuten laten rijzen. In een oven van 250 ºC in ca. 8 minuten goudbruin bakken.
Kostenberekening
Grondstof | Gewicht in gr. | Prijs per kg. | Prijs per recept |
eiwitrijke bloem | 3.500 | € 0,65 | € 2,28 |
verse gist | 210 | € 0,99 | € 0,21 |
zout | 70 | € 0,20 | € 0,01 |
melkpoeder | 210 | € 4,19 | € 0,88 |
ei | 175 | € 1,69 | € 0,30 |
water | 1750 | € 0,01 | € 0,02 |
gehakt half om half | 5000 | € 4,75 | € 23,70 |
paneermeel | 750 | € 1,51 | € 1,13 |
ei | 500 | € 1,69 | € 0,85 |
water | 750 | € 0,01 | € 0,01 |
nootmuskaat | 15 | € 28,10 | € 0,42 |
peper | 10 | € 13,50 | € 0,14 |
zout | 125 | € 0,20 | € 0,03 |
prijs per recept | € 29,96 | ||
brutogewicht | 13065 | ||
verwerkings-+inbakverlies 8% | 1307 | ||
nettogewicht | 11759 | ||
gebakken gewicht p/plak | 100 | ||
uitkomst | 118 | ||
grondstof kostprijs per plak | € 0,25 | ||
directe arbeidsminuten per recept* | 45 | ||
directe arbeidsminuten per stuk | 0,4 | € 0,51 | € 0,20 |
totale directe kosten per stuk | € 0,45 | ||
opslag indirecte kosten | 110% | € 0,49 | |
€ 0,94 | |||
winstopslag | 10% | € 0,09 | |
€ 1,04 | |||
btw | 6 % | € 0,06 | |
gecalculeerde prijs | € 1,10 | ||
verkoopprijs incl btw | € 1,10 | ||
verkoopprijs excl btw | € 1,04 | ||
brutowinst in € | € 0,78 | ||
brutowinst in % | 75,45 % | ||
verkoop per week | 118 | ||
verkoop opbrengst per week ex btw | € 122,02 | ||
brutowinst in € per week | € 92,07 |