Hoornse broeder

Introductie

De Hoornse Broeder – een rijkelijk gevuld krentenbrood – kennen we van Vastenavondtradities en als geboortebrood. Tegenwoordig is de Broeder bij uitstek een luxe brood dat wordt gewaardeerd als presentje of relatiegeschenk, ook door vakantiegangers. Minder bekend is dat de Broeders ook Zusters hadden. 

De Hoornse Broeder was en is een rond, plat krentenbrood met een rijke vulling van roomboter, kaneel en bruine suiker dat werd gebakken in de oven of in een pan. De naam werd vermoedelijk afgeleid van de aloude bijnaam voor inwoners van Hoorn: 'broeders'. Het goed gevulde brood werd oorspronkelijk op Vastenavond gegeten en stond in Purmerend bekend onder de naam 'Koetje'. Vanaf 17e eeuw werd de broeder vooral een geschenk voor de kraamvrouw bij de geboorte van een kind. De naam van de boreling werd vaak met suiker op het brood gespoten.

Recept Hoornse Broeder

Ingrediënten voor 4 stuks: 

zonnebloem- of slaolie

Werkwijze:

Van het bloem, zout, melk, gist en ei een deeg maken. Dit deeg ongeveer 60 minuten laten rijzen en daarna de krenten en rozijnen door het deeg mengen. De bruine basterdsuiker, boter (evt. gesmolten) en kaneel door elkaar mengen. In een pan van circa 20 cm ø doorsnee wat olie verwarmen. De helft van het deeg in de pan doen, bestrijken met het mengsel van suiker, boter en kaneel en de rest van het deeg erbovenop leggen. De onderkant van de Hoornse Broeder op hoog vuur goudbruin bakken. Het vuur laag draaien en in ± 60 minuten gaar bakken, dit eventueel met een satéprikker of breinaald controleren. De Hoornse Broeder uit de pan halen, de pan opnieuw invetten en de andere kant op hoog vuur goudbruin bakken. Ook kan men de Hoornse Broeder in de oven bakken. Op een bakplaat een helft deeg leggen, bestrijken met de vulling en de tweede deeghelft erop leggen. In de oven in 60 minuten gaar bakken.

Zoals in de inleiding vermeld kende de Broeder ook Zusters. We vonden hiervoor enkele oude recepten voor de liefhebber. Helaas is niet bekend hoe deze Zusters eruit zagen.

'Groote Zuster hoe men die bakken zal' - 1767

Neemt anderhalve kop bloem, een pond korenten schoon gewasschen en verlezen, 8 eijeren fyn geklopt, een half pintje warm gemaakte zoete melk, een half kommetje gesmolten boter, en een geraspte notemuscaat, een weinigje zout en voor een halve stuiver gist, die moet men ter degen te zamen beslaan en een uur of anderhalf laten ryzen en dan bakken, is heel goed. Bron: De volmaakte Hollandsche keukenmeid, uitgave te Amsterdam, Steven van Esveldt, 1767

Kleine Zuster

Daar toe gebruikt men twee of drie malen zo veel korenten als bloem, dat men beslaat met laauwe melk en gist, doch moet niet te dik zijn; en dan kan men daar sucaden, amandelen en of wat zuiker by doen, na mate dat men ze lekker wil maken.

Kuisse Zuster – koek

Beslaat men met room of melk, boter en eyeren, met de kruim van witte brood, daar men rozynen bij kan doen.

Bron: Volmaakte Grond- beginzelen der Keuken – kunde door D’Autheur van de Hollandsche Keuken- meid. Amsterdam, Steven van Esveldt, 1758

Kostenberekening