Eierkoeken

Introductie

Hartige 'eijerkoeken' uit de 18e eeuw

Eieren maar ook dieren als hazen en konijnen symboliseren van oudsher vruchtbaarheid. Geen wonder dat eierkoeken en Pasen sinds eeuwen een twee- eenheid vormen. Dit recept voor 'eijerkoeken' uit 1768 laat zien dat er ook hartige varianten waren.

Pesash, Paques, Ostern, Paskedag, Easter of Pasen

Hoe men dit voorjaarsfeest ook noemt, het wordt in vrijwel alle christelijke landen gevierd en wel op de eerste zondag na de eerste volle maan die op of na 21 maart valt. Het woord ‘Pasen’ zelf stamt van het Syrisch – Arabische ‘Passah’ wat dansen, springen of huppelen betekent. Het drukt de blijdschap uit die men voelde als de lente, de zon en de vruchtbaarheid van het land en vee terugkeerde. Het woord Pasen heeft echter ook connecties met het Hebreeuwse woord Pesach. Evenals bij alle andere hoogtijdagen het geval is, spelen brood en banket een belangrijke rol in de viering van het Paasfeest en de komst van de Lente.

Het Paasfeest is van oorsprong een heidens feest, een lentefeest ter ere van de zon. Het eten van Paasbrood zou een moderne versie zijn van de aloude offermaaltijden. Al in de 18e eeuw was het de gewoonte om Paasbroden, gemaakt van het fijnste tarwebloem, te schenken aan familie en vrienden. Kinderen ontvingen vaak Paasmannetjes of Paasdieren in broodvorm, waarin een ei was verwerkt.

De eieren van Lodewijk XV

Eieren en dieren als hazen en konijnen stonden symbool voor de vruchtbaarheid en het ontluiken van de natuur. Al in het verre verleden werden in Griekenland, Perzië en Egypte eieren gekleurd voor het lentefeest. Vermoedelijk is dit gebruik door de Kruisvaarders in de loop van de Middeleeuwen overgewaaid naar West - Europa. De rood gekleurde eieren stonden voor de Middeleeuwse gelovige symbool voor het bloed dat Christus geofferd had. Bakkers en banketbakkers volgden van oudsher de lente- en Paassymboliek en vervaardigden met kloeke hand en commerciële geest Paasbroden, eiergebak, schuimeieren, eierkoeken en eieren van chocolade, nougat, marsepein en ander suikerwerk.

Ook in tal van spelletjes en spelen speelde het ei een rol: eierophalen, eiertikken, eierzoeken en het massaal eten van eieren, soms zelfs in wedstrijdvorm. In het Parijs van de 13e eeuw stortte de goegemeente zich na het kerkbezoek enthousiast op het zoeken naar gekleurde paaseieren. En aan het hof van Lodewijk XV ontvingen alle hovelingen rond Pasen eieren die door beroemde schilders als Watteau waren beschilderd. Dit kostte de Franse staatskas jaarlijks overigens een bedrag van 300.000 Francs… Een rijke dame uit London ontving in 1798 van haar minnaar een reuze-Paasei van drie meter hoog en zes meter in omvang met een totaalgewicht van een slordige 500 kilo! Het ei was gemaakt van chocolade en gevuld met kostbare cadeau’s en honderden kilo’s bonbons.

Recept

Men roert een lepel vol meel met een weinig zout onder geklopte eijeren, waar bij zommigen ook peterselie, aardveil, bieslook, enz. voegen, zijnde zaamen kort gesneeden; vervolgens zet men een koekpan met boter op het vuur, laat dezelve snerken, en doet er de reeds gerood gemaakte eijeren in, en bakt ze; Onderwijlen ligt men de eijerkoek met een spatel of mes op, en als het noodig is, doet men er nog wat boter onder; vervolgens keert men hem om, bestrijkt de pan andermaal met boter, doet er de eijerkoek t'onderste boven wederom in, en laat hem volkoomen gaar bakken. Zomwijlen word nog wel het een en ander in deeze Eijer-koeken gebakken; bij voorbeeld ham, gerookte metworst, bokking, enz.; dit moet dun en langwerpig gesneeden worden, en onmiddelijk na de eijeren in de pan gelegt, voor al eer de koek hard word, en men hem omkeert.

Bron: De Volmaakte Geldersche Keukenmeid, uitgave Isaac van Kampen, 1768

Kostenberekening eierkoeken met peterselie (handmatig)

Kostenberekening eierkoeken met peterselie (machinaal)