Verjaardagen zijn bijzondere feestdagen in het leven van een mens. Helemaal bijzonder zijn mijlpalen als het bereiken van de 50^e, de 60^e of 70^e verjaardag. Van oudsher werden deze dagen opgesierd met het schenken van brood- of koekpoppen aan het feestvarken.

Bijbelse oorsprong

De traditie om 50-jarigen een Abraham te schenken berust op een (foutieve) interpretatie van de Bijbel. Het betreft de tekst in Johannes 8, vers 56-58:

Vers 56:  “Abraham, uw vader heeft met verheuging verlangd, omdat hij Mijnen dag zien zou; en Hij heeft hem gezien en is verblijd geweest”.

Vers 57: “De joden zeiden tot Hem: Gij hebt hem nog geen 50 jaren en hebt Gij Abraham nog gezien?”.

Vers 58: “Jezus zeide tot hen: Voorwaar, voorwaar zeg ik U, eer Abraham was, ben ik”.

Hieruit concludeerde men vroeger dat men Abraham behoorde te zien als men 50 jaar werd.

Soorten Abrahams

Vroeger werd de Abraham gemaakt van fijn gerezen witdeeg. Later werd zwaar krentendeeg gebruikt en tegenwoordig maken de banketbakkers de 50-, 60- of 70- jarige ook wel van gevuld wenerdeeg of gevuld speculaas.

In Friesland bakte men de Abrahams van een op taaitaai lijkend deeg of van oranjekoek. De poppen, of het nu om een Abraham of een Sara ging, werden vervolgens versierd met suiker of crème. De Isaac was speciaal bestemd voor diegene die 60 jaar werd en de Jacob was een broodfiguur speciaal voor degene die de gezegende leeftijd van 70 jaar had bereikt.

Heilwens

Soms waren de broodpoppen meer dan manshoog. Men sprak daarmee de hoop en de wens uit dat men – ondanks een ‘gevorderde’ leeftijd - toch nog krachtig en kwiek door het leven kon gaan.

Dat optimisme werd ook vertolkt door de heilwens in gespoten suiker die op de brood- en koekpoppen werd aangebracht in het Noord-Hollandse dorp Blokker:

         Abraham kwam over de brug

         Met de 50 cijfers op zijn rug.

         Maar wij hopen dat hij niet zal staken

         Maar eerst de ronde vol zal maken …

Kordaat heertje of man met O-benen

Ook in de Zaanstreek werden dergelijke levensgrote Abrahamgestalten gebakken. In Noord – Holland was het de gewoonte om de gebakken Abraham te schenken in een zogeheten ‘Abrahamdoos’.

In de Gelderse Achterhoek – en dan vooral in Gaanderen bij Terborg – trad Abraham op als een pittig, kordaat heertje of een welgedane boswachter, die genoeglijk rookte uit een lange Goudse pijp. Op zijn bol hoofd droeg hij een kwiek jagershoedje.

De Achterhoekse Abraham werd bovendien voorzien van kromme O-benen, hagelwitte klompjes en achter, de ronde brillenglazen, een tweetal rozijnenoogjes.

RECEPT  (1 stuk):

• 455 g   Boter                              70    %
• 295  g   Basterdsuiker              45    %
• 20  g   Citroenrasp                   3    %
• 7  g    Zout                                 1    %
• 30  g   Heelei                             5    %
• 325 g   Patentbloem      +
• 325  g   Zeeuwse bloem          100    %
• 7 g   Gemengd bakpoeder       1   %

SPIJSVULLING:

• 1200 g Amandelspijs
• 300 g Gehakte nougat
• 300 g Gebroken walnoten
• 50 g Heelei

WERKWIJZE:

>>    Deegtype         : kruimeldeeg.

>>    Bakplaat          : bekleden met siliconenpapier.

>>    Vorm                : licht invetten.

>>    Uitrollen          : het deeg voor de onderplak op machine stand 5.

>>    Uitsteken         : deeg op de plaat brengen en met de vorm uitsteken.

>>    Bekleden          : de zijkant met een reep deeg (machine stand 5).

>>    Vulling              : met natte hand in de vorm brengen.

>>    Uitrollen           : het deeg voor de bovenplak op machine stand 4 en op de vulling brengen.

>>    Strijken             :  met eistrijksel.

>>    Decoreren         :  met amandelen, amandel schaafsel, hazelnoten, bigareaux, enz.

>>    Strijken             : nogmaals met eistrijksel

>>    Prikken             : licht.

• >>    Bakken              : 180 °C
• >>    Baktijd               : ongeveer 50 minuten

Andere vullingen:     

• totale hoeveelheid ca 1.850 gram
• a. amandelspijs met gember of:
• b. amandelspijs met sinasschillen of:
• c. amandelspijs met gebroken gebruneerde hazelnoten of:

d. amandelspijs met caramel en gebroken walnoten.

Met dank aan het Nederlands Bakkerijmuseum Het Warme Land

Kostprijsberekening 'Abraham'

Met dank aan Flynth