Kermiskoek

Introductie

Zon, vrolijkheid, zwieren en zwaaien. Voor velen was en is de kermis dé gelegenheid om eens even ‘los’ te gaan. De ambachtelijke bakkers droegen met bijzondere kermiskoeken bij aan de feestelijkheden in hun dorp of stad. 

Kermiskoek

De kermis was voor jongeren vroeger een ideale plek om zich op het liefdespad te begeven. De kermiskoek diende daarom vaak als ‘Hylickmaker’, als huwelijksmakelaar. Het was de bekrachtiging van de huwelijksbelofte, waarbij de koek één van de gebruikelijke tastbare onderpanden was. In ons land heeft de koek bij deze gelegenheden vaak de vorm van een hart maar de kermiskoek kon ook andere motieven hebben. In de Achterhoek was iedere kermisvrijer verplicht aan zijn uitverkorene een kermiskoek te schenken. Als hij 14 dagen later`toevallig`op de koffie kwam en het eerste plakje van de liefdeskoek kreeg aangeboden werd daarmee de verloving een feit.

Koekhakken

Naast het bekende koekhappen was het koekhakken het meest bekend op de oude kermissen en jaarmarkten in Friesland. Hiervoor werden speciaal dunne, platte, taaie stroopkoeken gebakken. De kunst was om in 3 slagen zo’n koek door te hakken (in de lengte!). Dit koekhakken werd herhaaldelijk verboden, aangezien er regelmatig ongelukken gebeurden.

Dikke koek

De dikke koek, ook wel ketelkoek of broeder genoemd, was een feestelijke traktatie rond de kermisdagen in veel streken. Deze tulband werd zowel blind als gevuld met zuidvruchten gebakken.

Ingrediënten

• • 1 ½ kilo meel

• • 3 à 4 eetlepels vloeibare gist
• • ¼ liter melk
• • 5 eieren
• • 125 gram suiker
• • 375 gram gesmolten boter
• • zout
• • 125 gram rozijnen
• • 125 gram krenten
• • 125 gram gesnipperde amandelen
• • 60 gram fijngestampte amandelen
• • 30 gram sukade
• • 30 gram oranjeschillen
• • citroenschil
• • 7 ½ gram kaneel

• nootmuskaat

Voor de garnering:

• • Gesmolten boter
• • 2 eiwitten
• • 60 gram gesnipperde amandelen

• 30 gram suiker

Recept

Men neemt 1 ½ kilo meel in een grooten schotel, maakt een kuil in het midden, neemt 3 à 4 eetlepels vloeibare gist, ¼ liter lauwe melk en maakt een deegje. Als dit gerezen is doet men er 5 eieren, 1/8 kilo suiker, 3/8 kilo gesmolten boter, wat zout en de noodige melk bij en maakt er een stijf deeg van, dat goed kneedbaar is.

Als dit ten tweeden male gerezen is, wordt het op de bakplank genomen, met 1/8 kilo rozijnen en 1/8 kilo krenten, 1/8 kilo geschilde langwerpig fijngesneden amandelen, 6 decagram bittere fijngestampte amandelen, 3 decagram succade, 3 decagram oranjeschillen, een fijngesneden citroenschil, 7,5 gram kaneel en een halve geraspte muskaatnoot vermengd, weder doorgekneed doch slechts zoolang, tot alles gelijkmatig verdeeld is.

Nu maakt men er lange broodjes van, dekt er een servet over en zet die op eene warme plaats. Zijn ze genoegzaam gerezen, dan bestrijkt men ze met gesmolten boter, daarna met sneeuw van 't wit van 2 eieren, bestrooit ze met 6 decagram geschilde en fijngesneden amandelen aangemengd met 3 decagram suiker en bakt ze een uur in frissche hitte op. Na een half uur bakkens legt men er een vel papier op, opdat de amandelen niet verbranden voordat het brood gaar is.

Bron:

Nieuw Hollandsch keukenboek, uitgegeven door H.C.A. Campagne, Tiel , 19e eeuw

Kostenberekening