Bannocks met Meiviering

De Paastijd is achter de rug en we richten ons nu op de Meiviering, van oorsprong een vruchtbaarheidsfeest dat de lente aankondigde. De Engelse bannocks werden in heel Europa gebruikt voor ‘brood en spelen’.

De oude heidense volken, zoals de Germanen, waren de eerste die vruchtbaarheidsfeesten vierden om de komst van de lente te markeren. Hoewel kerkelijke autoriteiten deze feesten met name richting Palmpasen kanaliseerden, horen deze feesten eigenlijk thuis op de eerste dag van mei.

Meitak en liefde

In tal van dorpen werd in de nacht van 30 april op 1 mei een meitak of meiboom opgericht, meestal op het dorpsplein. Ook huizen, gebouwen en hele straten werden versierd met meigroen. De meitak was onlosmakelijk verbonden met de liefde. Huwbare jongens hingen een groene tak voor of op het huis van hun uitverkorene. Daarbij sprak de gekozen houtsoort klare taal: een dennentak gold als een regelrechte liefdesverklaring. Een tak van een berk was bestemd voor een ‘aardig meisje’, een kersentak stond symbool voor een grillig meisje en wie een hagedoorntak kreeg werd stekelig van karakter gevonden. Het minst flatteus was een biesbosje voor een sletterig meisje… Nauwelijks eervoller waren een dorre tak of een stropop voor het huis van een oude vrijster.

Beltane

Ook in Groot – Brittannië kende men tot in de 20^e eeuw bijzondere 1 mei – festiviteiten. Kinderen kregen speciale Meikoeken of Beltanecakes (Beltane is de dag van 1 mei).

Volgens een oude traditie moesten deze cakes tussen 9 en 10 uur ’s morgens gebakken worden en direct worden uitgedeeld. Daarom werden ze ook wel ‘handcakes’ genoemd.  Het waren kleine zandtaartjes, maar dan iets platter van vorm.

Bannocks

Meifeest 1988 Haarzuilens - het Utrechts archief

Daarnaast werden op 1 mei ook koeken van havermeel en suiker gebakken, de zogenaamde bannocks. Deze werden vroeger op een metalen rooster in het open vuur gebakken nadat ze eerst met eigeel waren bestreken voor een mooi goudbruin kleurtje.

Kinderen trokken daarna rond het middaguur naar de heuvels vanwaar ze de harde koeken naar beneden lieten rollen. Volgens eeuwenoude volkswijsheden zou degenen wiens bannock brak, iets ergs overkomen en misschien zelfs diezelfde nacht sterven!

Na deze festiviteit mochten de kinderen de koek deels opeten, een restantje moesten ze achterlaten voor de koekoek. Dit herinnert waarschijnlijk aan oude, heidense offers aan de god van de natuur. Een tweede stukje koek werd  ‘s avonds onder het kussen gelegd om zo van de toekomst te kunnen dromen.

Tegenwoordig worden er bannocks in allerlei soorten en maten gebakken, al dan niet met stroop, jam of honing en gevuld met rozijnen, krenten etc. In Engeland worden ze zowel bij het ontbijt als bij de lunch (met hartig beleg als ham en kaas) gegeten maar ook ’s avonds, om te stippen in een kommetje soep.

De bannocks worden op een open vuur gebakken, Nationaal Museum Schotland, 1971

Recept voor 2 bannock broden

• 175 gram lichtbruine basterdsuiker
• 450 ml melk
• 25 gram verse gist
• 1 kilo witte bloem
• Snufje zout
• 115 gram boter
• 115 gram reuzel of vet
• 450 gram rozijnen

Bereiding:

• Verwarm de oven voor op 220 ºC. Verwarm 2 theelepels suiker in een beetje melk voor wat glans op de bannocks.
• Los de gist op in een beetje verwarmde melk, samen met 1 theelepel suiker.
• Voeg wat zout bij de bloem, verwarm de boter en het vet met de rest van de melk. Meng de melk met het gist met de bloem en voeg de melk met het vet toe.
• Kneed totdat een stevig deeg ontstaat. Dek dit af met een droge, schone doek en laat het op een warme plek rijzen tot het tweemaal zo groot is geworden.
• Kneed het deeg nogmaals en voeg de rozijnen en de resterende suiker toe. Maak twee bollen van het deeg en leg deze op een beboterde bakplaat of op bakpapier. Dek ze nogmaals af met de doek en laat ze rijzen totdat de deegstukken tweemaal zo groot zijn geworden.
• Bak vervolgens de broden in de oven gedurende 10 minuten in de voorverwarmde oven. Zet de oven daarna op 190 ºC en bak de broden nog eens 30 minuten. Bestrijk de broden na 15 minuten met het melk/ suikermengsel voor een mooie glans.

Met dank aan Nederlands Bakkerijmuseum Het Warme Land

Kostprijsberekening voor Mazarinetaart

Met dank aan Flynth