Vezelrijk witbrood mogelijk met plantenveredeling

10 februari 2020 Mark IJsendoorn

Wetenschappers van het Britse onderzoeksinstituut Rothamsted Research hebben ontdekt welke genen in graan verantwoordelijk zijn voor de hoeveelheid vezels in bloem. Daarmee ligt de weg open voor de ontwikkeling van een graansoort waar vezelrijk witbrood van gemaakt kan worden.

Dat voedingsvezels belangrijk zijn voor de gezondheid is bij consumenten wel bekend. Ze dragen bij aan een goede spijsvertering en verminderen het risico op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en bepaalde soorten kanker. Brood is een van de belangrijkste bronnen van voedingsvezels, maar toch is vezelarm witbrood (en bruingekleurde varianten) het meest gegeten brood. De meeste mensen vinden het simpelweg lekkerder smaken.

Cultivars

Het grootste deel van de vezels in graan zitten in de zemel, die bij het maken van bloem wordt verwijderd. Bloem wordt gemaakt van het binnenste van de graankorrel, de meelkern. Ook daarin zitten vezels, maar slechts in beperkte hoeveelheid. De vezels in die kern komen vooral uit de celwanden (polysaccharide arabinoxylan). Mede op basis van eerder genetisch onderzoek naar 150 graancultivars, identificeerden onderzoekers van het Britse onderzoeksinstituut Rothamsted Research de Chinese cultivar Yumai 34 als de graansoort met de meeste vezels in de celwanden. Witbrood gemaakt van dit graan zou daarmee een opvallend hoog vezelgehalte hebben. Dit graanras is echter niet geschikt voor teelt in Europa.

De onderzoekers van Rothamsted Research hebben Yumai 34 door middel van traditionele veredelingstechnieken gekruist met een aantal Europese cultivars. Daarvoor werden de cultivar Ukraina, de Engelse cultivar Claire en de Franse cultivars Altigo en Valoris gebruikt. Door uit die kruisingen de planten met een hoog vezelgehalte in de meelkern te identificeren en op zoek te gaan naar genetische overeenkomsten in die planten, waren de wetenschappers in staat de locatie van de hoge-vezelgenen in het graan-DNA te achterhalen. Twee locaties op chromosomen 1B en 6B bleken sterk gerelateerd te zijn aan het hoge vezelgehalte in bloem.

Vezelrijk witbrood

Deze ontdekking is een opvallende doorbraak die als geroepen lijkt te komen. De afgelopen jaren hebben graanveredelaars weinig vorderingen gemaakt in het verbeteren van het vezelgehalte in bloem. Nu de relevante genen zijn geïdentificeerd lijkt de ontwikkeling van vezelrijk witbrood niet ver weg meer, al zijn er nog wel stappen te maken. De granen van Rothamsted Research zijn nog niet geschikt voor de markt: om tot een bruikbaar cultivar te komen met een hoge opbrengst en de nodige resistenties, is meer tijd nodig. Veredeling is een langzaam proces, maar de onderzoekers hopen dat er dankzij hun inspanningen binnen een half decennium witbrood in de schappen ligt dat rijker is aan vezels. Om daarbij te helpen, hebben zij genetische markers ontwikkeld waarmee veredelaars gemakkelijk kunnen achterhalen of een individuele graanplant de betreffende genen voor een hoog vezelgehalte heeft. Intussen gaan de onderzoekers door met hun zoektocht, in de hoop nog meer genen te vinden die het vezelgehalte verhogen en zo veredelaars en voedselproducenten nog meer opties te geven.

Bron: Foodnavigator

Dit artikel verscheen eerder op: Evmi

Altijd op de hoogte blijven?