De Neder-Germaanse Limes zijn een overblijfsel uit het Romeinse Rijk en heeft nu de status van UNESCO Werelderfgoed. Tijdens de viering werd een eigen bier en brood onthuld. Maximus Brouwerij brouwde het bier met oeringrediënten als gerst, spelt en het kruid absintalsem. Vroeg maakte het brood met spelt en roodkorn en smaakmakers uit de oudheid als anijs en komijn.
De Neder-Germaanse Limes vormde de noordgrens van het Romeinse Rijk en liep van Katwijk, via Utrecht tot Nijmegen. Op 8 oktober vond, in aanwezigheid van OCW-minister Ingrid van Engelshoven, de officiële viering van de UNESCO Werelderfgoed status van het archeologische monument plaats. Tijdens deze gelegenheid werd het Limesbier en -brood gepresenteerd. Beide zijn geïnspireerd op de Romeinse tijd.
Limesbier
“In de Romeinse tijd werd bier vooral door de vele soldaten van Germaanse oorsprong zoals de Bataven gedronken", vertelt Mariëlla Beukers, coördinator Romeinse Limes Nederland en tevens historica. "De Romeinse schrijver Plinius meldde al in de 1e eeuw na Chr. dat de Germanen van een ‘schuimende drank’ hielden, waarbij het schuim ook gebruikt werd om brood te bakken, verwijzend naar bier en gist. Er zijn diverse boodschappenlijstjes op schrijfplankjes gevonden waarop Bataafse eenheden vragen om vooral bier of mout te sturen naar de forten langs de grens. Voor het bier in die tijd werd emmertarwe, gerst, haver en spelt gebruikt. Er bestonden zelfs speciale mouthuizen en het bier werd tijdelijk opgeslagen in houten vaten, amforen of leren zakken. Voor de smaak dienden bittere kruiden als boerenwormkruid of alsemsoorten en honing als zoetstof."
De Utrechtse brouwerij Maximus ontwikkelde een speciaal bier voor de viering. “We vonden het een uitdaging om in samenwerking met Romeinse Limes Nederland en Stichting Liniebreed Ondernemen een Limesbier te brouwen", zegt Ton Tuijten, directeur van de brouwerij. "Op basis van de historische informatie werd dit een ‘Limes Red Ale’ van gerstemout en speltmout, een donkerrood en kruidig bier van 4,8%. Door het gebruik van Duitse Ariana hop en absintalsem, een van oudsher geneeskrachtig kruid dat ook in vermouth en absint voorkomt, is het een eigentijds en doordrinkbaar bier met smaaktonen van karamel, noten en een mooie bitter. Het bierblik wordt gesierd door een wachttoren van het Romeinse Castellum in Utrecht Leidsche Rijn, gelegen naast de brouwerij en precies op de grens van de Limes. Het bier is een eerbetoon aan dit bijzondere monument en vertelt tegelijk het verhaal van onze Romeinse geschiedenis.”
Limes brood
Restaurant-bakkerij Vroeg uit Bunnik maakte een speciaal Limesbrood voor de viering. Het is een traditioneel op stenenvloer gebakken desembrood van de oer granen spelt en roodkorn en met de historische smaakmakers anijs en komijn. De bakkers van Vroeg volgden hiervoor de cursus 'Romeinse broden bakken' van eetverleden.nl gevolgd. Qua vormgeving is het Limesbrood van Vroeg bijna identiek aan het bekendste brood uit de Romeinse tijd: de Panis Quadratus, bekend van archeologische vondsten. Zo zijn in Pompeï (Italië) vele verkoolde broden gevonden in dezelfde wielvorm. Brood werd in de oudheid van diverse granen gemaakt, maar voornamelijk van spelt en tarwe. Voor de smaak werden zaden toegevoegd, zoals komijn, karwij, anijs, venkel, sesam en maanzaad.
Neder-Germaanse Limes
De Neder-Germaanse Limes beschermde het Romeinse Rijk tegen Germaanse stammen. Dit Nederlandse monument telt negentien archeologische vindplaatsen, verspreid over de provincies Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland, en staat sinds juli 2021 op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Museum Het Valkhof in Nijmegen ligt op een van de plekken en heeft een collectie archeologische vondsten van de Limes. Nijmegen gaat de toekenning volgend jaar met tal van activiteiten uitgebreid vieren. Zo komt er een expositie in Museum Het Valkhof en in augustus gaan in de stad de vlaggen uit. De Limes in Nederland en in Duitsland maakt deel uit van de grotere grens van het Romeinse Rijk in Europa en Noord-Afrika, waarvan delen al op de werelderfgoedlijst stonden.