Al in 1987 werd door de Raad van de Europese Unie bepaald dat ‘het belang van de voor rechtsbijstand verzekerde inhoudt dat deze zelf zijn advocaat moet kunnen kiezen’. Toch speelde onlangs voor de Amsterdamse en vervolgens de Europese rechter de vraag of meneer Sneller zijn advocaatkosten vergoed zou krijgen van DAS Rechtsbijstand. Wat was er aan de hand?
Meneer Sneller werd ontslagen door zijn werkgever en wilde hiertegen een kennelijk onredelijke ontslagprocedure voeren. Hij belde zijn rechtsbijstandverzekeraar en die was met hem eens dat er een procedure gevoerd moest worden. “Máár”, zei DAS, “wij betalen uw juridische kosten niet als u procedeert via een door u zelf gekozen advocaat. Als u wilt dat uw rechtsbijstand door DAS vergoed wordt, dan zult u zich moeten laten bijstaan door een werknemer van ons.”
Zelf kiezen
Meneer Sneller wilde echter zelf zijn advocaat kiezen en stapte naar de rechter om duidelijkheid te krijgen over de vraag of DAS zijn zelf gekozen advocaat moet vergoeden of niet. Zowel de rechtbank als het Hof besluiten – op grond van Nederlandse wetgeving - in het nadeel van Sneller. Sneller had een rechtsbijstandverzekering in natura. Bij zo’n soort verzekering krijg je geen bedrag tot je beschikking dat je zelf mag besteden aan een advocaat, maar je krijgt dekking ‘in natura’: dus een jurist van DAS die je bijstaat als dat nodig is. De Nederlandse rechter stelt dat de rechtsbijstandverzekeraar mag beoordelen of er überhaupt een reden is om een procedure te starten en daarna mag oordelen of er externe bijstand (door een ander dan een DAS-medewerker) noodzakelijk is. Geen vrije advocaatkeuze dus.
Sneller laat het er niet bij zitten. Naar zijn mening moet het op grond van de EU-richtlijn mogelijk zijn zelf een advocaat te kiezen, wat de nationale wetgeving hier ook over zegt. Sneller gaat hierop in cassatie bij de Hoge Raad en legt zijn casus voor. De Hoge Raad staat dan voor de volgende vraag: De Europese Unie spreekt over vrije advocaatkeuze, maar is dat dan onder alle omstandigheden? Mag door de verzekeraar bedongen worden dat een vrij gekozen advocaat alleen onder de dekking valt als de verzekeraar van mening is dat de behandeling van de zaak aan een externe rechtshulpverlener moet worden uitbesteed? Maakt het uit of je voor de behandeling van jouw juridische probleem een advocaat nodig hebt of dat het ook af kan met een jurist?
Korte metten
De Hoge Raad heeft deze vragen voorgelegd aan het Hof van Justitie van de Europese Unie en het Hof gevraagd duidelijkheid te geven over hoe de EU-richtlijn bedoeld is. Het Hof maakt in haar arrest van 7 november 2013 korte metten met de opvatting van de Nederlandse rechters: vrije advocaatkeuze moet ook écht vrije advocaatkeuze zijn en kan niet worden beperkt tot de situaties waarin de verzekeraar besluit dat een externe rechtsbijstandverlener in de arm moet worden genomen. Ook als de verzekeraar juristen in dienst heeft die u kunnen bijstaan, heeft u het recht om ervoor te kiezen om op kosten van de verzekeraar door een ander bijgestaan te worden. U mag dus – ook als u verzekerd bent bij een rechtsbijstandverzekeraar – zelf kiezen door wie u bijgestaan wilt worden. Geeft u de voorkeur aan een meer gespecialiseerd advocaat, een u bekende advocaat, of iemand dichter in de buurt dan de door de verzekeraar aangewezen jurist? Dat mag! Bij Veerman Advocaten maken wij voor u de afspraken met uw verzekeraar en gaan we zo snel mogelijk met uw zaak aan de slag.
DOOR LISANNE KOOT