Zeventig jaar Nederlandse eetcultuur

Zeventig jaar Nederlandse eetcultuur is een heerlijk boek voor iedereen die van Nederlandse geschiedenis, eten en tijdschriften houdt. Ik val in alle categorieën, maar de eerste twee zijn het belangrijkst. Want hoewel het boek wordt opgehangen aan de geschiedenis van Allerhande, gaat het vooral over de geschiedenis van voeding in Nederland. En deels in de Verenigde Staten want als je Allerhande bekijkt – zeker die van de beginjaren – waren we in de Nederland nogal bezig met die overzeese eet- en koopgewoontes. Alhoewel lang niet alles bij ons (snel) werd overgenomen. Zo moest de Nederlandse huisvrouw erg wennen aan de supermart (zonder k in de beginjaren). Ook al schreef Allerhande er lovende recensies over.

Doordat Klaartje Scheepers vertelt over de eetcultuur aan de hand van een tijdschrift en haar familiegeschiedenis, neemt ze de lezer mee in de grote en kleine ontwikkelingen. Van de opkomst van het Chin.Ind. restaurant tot de schaalvergroting en intensivering van de landbouw; van de eerste Febo tot de eerste artisjok in de winkel; van peulvruchtensorteermachines tot koekjesfabrieken; van de seizoenen die ons menu dicteren naar de tijd van alles altijd (en weer terug). Door de opbouw van het boek zie ik alle verschillende perioden voor me, de producten in de winkels en de gezinnen aan tafel. (En ik kan niet wachten tot iemand besluit er hier een mooie tv-documentaire van een paar delen van te maken!)

Mooie historische lessen haal je er ook uit: in 1957 had slechts drie procent van de Nederlandse huishoudens een koelkast. ‘Blikvoer’ werd in de begintijd vooral in – sjieke – restaurants gebruikt (“de Nederlandse huisvrouw is niet happig op blik, diepvries en instant”). Het doet me denken aan Cees Holtkamp die ooit vertelde over de tijd dat kippen niet het hele jaar door eieren legden en dat je mandarijntjes op blik gebruikte omdat de verse er soms echt niet waren. Dat vergeet je als mensen in deze tijd wel eens en als je meer van voeding en de geschiedenis ervan weet, kun je het heden (en ook de problemen van vandaag de dag) beter beoordelen en aanpakken.

Het boek laat ook heel mooi zien hoe Allerhande haar lezeressen steeds bij de hand neemt en een beetje vooruit trekt. “Allerhande verandert mee met de tijd. Niet als rebel, maar als subtiele aangever van nieuwe ideeën en idealen”, schrijft Scheepers. Van hulp om alles zo goed mogelijk zelf te maken, naar meer gemak, van eenvoud naar luxe en nu de laatste jaren weer andersom. Scheepers schetst heel goed de wereld van de Nederlandse voeding door de ‘ogen’ van het grootste kooktijdschrift van Nederland. Ik heb maar één klein puntje van kritiek: het had iets meer over Allerhande mogen gaan. Maar ik ben dan ook een bladenmaker. Maar alles bij elkaar is Van aardappel tot Avocado een mooi overzichtsboek over alles wat hoe en waar we eten, hoe we dat produceren en op welke manier we het verkopen.

ISBN 9789045041728 | Prijs: € 24,99