Zuidlaarderbollen, duivekaters, janhagels, stroopwafels en rijstevlaaien: ze komen allemaal voorbij in het nieuwste tv-programma van Rudolph van Veen voor 24Kitchen. In ‘Rudolph’s Bakery: de Bakfiets’ fietst de bekende Meester Patissier en Meesterkok naar de mooiste plekjes van Nederland om samen met een lokale, ambachtelijke bakker een streekproduct te bereiden.
Door Linda van 't Land
“Wanneer je Nederlanders naar een typisch Nederlands streekgerecht vraagt, moeten ze vaak even nadenken over het antwoord”, is Rudolph van Veen opgevallen. “Maar áls ze dan met iets komen, is het dikwijls een product uit de bakkerij. Dat heeft me aan het denken gezet. Een Italiaan of Fransman zal bijvoorbeeld veel eerder een gerecht uit de keuken van een chef noemen. Hierin blijkt Nederland dus best bijzonder. De Nederlandse bakkerij is sterk geworteld in onze cultuur en in onze samenleving.”
Vijfentwintig streekproducten
In Spakenburg demonstreert bakker Klaas Hartog hoe je janhagel maakt. Bijzonderheid: in het vissersdorp eten ze het koekje het liefst net niet helemaal gaar (foto: 24Kitchen).
Om de Nederlandse streekproducten uit de bakkerij te (her-)ontdekken, maakte Rudolph deze zomer een tour langs 25 verschillende bakkers in Nederland. “Het idee ontstond om alle provincies af te gaan en te kijken wat daar aan bijzondere streekproducten wordt gebakken”, vertelt Rudolph. “De wens van 24Kitchen was om 25 afleveringen te maken: dat betekent dat we twee lokale specialiteiten per provincie konden uitzoeken – en toevallig heeft Brabant er drie gekregen. We hebben goed gekeken naar de verschillen van de producten onderling, zodat we een leuke line-up konden maken. Vergelijk het met de programmering voor een festival. Wat is leuk om te laten zien? Wat kun je goed maken op de bakfiets? En natuurlijk speelde mee wie er wilde meewerken en wie daarvoor de tijd en gelegenheid had.”
Dat laatste blijkt overigens geen probleem. De benaderde bakkers zijn zonder uitzondering enthousiast over het idee. “Natuurlijk vond een enkeling het best spannend. Maar we hebben van meet af aan duidelijk gemaakt dat we een warm, mooi en fijn programma over het lokale ambacht wilden maken. Daarin tonen we de bakker in volle glorie en met alle respect. Dus als een opname niet in één keer lukte, deden we het gewoon nog een keer.”
Op de bakfiets
In Zierikzee krijgt Rudolph ‘bolusles’ van Eric van Doorn: lekker plakkerig! (foto: 24Kitchen).
Alle bakkers worden per bakfiets bezocht. Een mooie manier om prachtige plekjes in Nederland in beeld te brengen. Maar dat is niet de belangrijkste reden. “Een bakfiets is van oudsher natuurlijk hét transportmiddel van de bakker”, aldus Rudolph. “De bakfiets was vroeger een rijdende bakkerij. Ik vond het leuk om die oude functie in ere te herstellen: het is letterlijk een ‘bak-fiets’. Dus samen met de bakker maak ik het streekproduct als dat mogelijk is ook in de bakfiets. Natuurlijk met de nodige hulpmiddelen vanuit de bakkerij.”
In het programma fietst Rudolph naar een bakker toe, die hij vervolgens kort introduceert. Er volgt een kijkje in de winkel of bakkerij, waarna de bakker zijn streekproduct op de bakfiets gaat maken. “Ik kijk mee en stel veel vragen over het product en de bereidingswijze. Waar komen de ingrediënten bijvoorbeeld vandaan? Wat is de achtergrond van dit streekproduct? Wanneer wordt het gegeten en waarom is het nog steeds populair? De bakker vertelt – en dat ging meestal helemaal vanzelf.”
Aan het eind van het programma ontvangt de bakker op zijn beurt een traktatie van Rudolph, die hij eerder in Rudolph’s Bakery heeft gemaakt. Vaak betreft het een hartig gerecht, gemaakt met lokale ingrediënten. “Soms is het gerecht verzonnen, soms is het iets puur authentieks. Ik heb bijvoorbeeld vijfschaft gemaakt: een typisch Utrechtse arbeidersmaaltijd. Ook maakte ik een desserttaartje met Limburgse asperges en voor een Zeeuwse bakker een mosselgratin.” Alle recepten komen na de uitzending van het programma online te staan. Ook de bakkers deelden de recepten van hun streekproduct. Heel sportief vindt Rudolph dat. “Soms hebben we bijvoorbeeld een geheim specerijenmengsel iets aangepast, en niet elk recept is geschikt voor thuisbakkers. Maar toch is het leuk dat we ze kunnen en mogen delen.”
Romantiek
Hoe lekker ze soms ook zijn: hét kenmerk van streekproducten is dat ze zelden buiten de grenzen van hun eigen regio worden gemaakt of gegeten. “Dat is ook een stuk beleving en historie”, denkt Rudolph. “Zelf houd ik bijvoorbeeld enorm van Wiener Sachertorte en die kun je gewoon online bestellen. Dan wordt ’ie keurig in een houten kistje met hooguit wat scheurtjes in de glaçage bij je thuis bezorgd. Het is exact dezelfde taart als in Wenen. Maar hij smaakt anders. En je realiseert je dat je beter een paar jaar kunt wachten totdat je hem weer in Wenen kunt eten: daar, waar de taart thuishoort. Zo werkt het met streekproducten. Er hoort een bepaalde romantiek bij. En dat is precies wat ze zo bijzonder maakt.”
Vakmanschap
De filmcrew in de bakkerij van Jannie Kramminga in Bierum, befaamd om haar Groninger koek, of zoals het daar heet: Fladderakkoek (foto: 24Kitchen).
In veel van zijn programma’s voor het televisiekanaal 24Kitchen geeft Rudolph de ambachtelijke bakker en zijn producten of werkwijze een platform. Ook in Rudolph’s Bakery: de Bakfiets staan de spotlights op lokale bakkers. “Het programma heeft een zomers tintje en doordat we buiten op de bakfiets aan de slag gaan, wordt de specialist uit zijn eigen omgeving gehaald. Heel duidelijk komen echter zijn expertise en vakmanschap in beeld. Groninger koek maken is bijvoorbeeld echt zwaar werk. We brengen dat in beeld en tonen het ambacht. Soms hadden we te maken met een derde of vierde generatie bakkers binnen het bedrijf. En niet zelden kwamen ze met oude bakvormen of recepten aandragen.”
De Meester Patissier heeft veel plezier beleefd aan de opnamen. “Ik ben zelf de allergrootste fan van de banketbakker! Met liefde ruil ik elk hoofdgerecht in voor een zoet product van de patissier. Deze tv-serie zag ik dan ook als een soort snuffelstage of zomerkamp. Heerlijk om bij collega’s over de vloer te mogen komen en een inkijkje te krijgen in het vervaardigen van hun bijzondere specialiteiten. En dan ook nog eens op zoveel fraaie plekjes in Nederland terechtkomen. Het was voor mij letterlijk buitenspelen.”
Zelf eet de patissier, die opgroeide in Tilburg en daar jarenlang is blijven wonen, van alle in beeld gebrachte streekproducten toch het allerliefst de Brabantse worstenbroodjes. “Maar als ik een ark moest bouwen of een capsule de ruimte in mocht schieten met 25 gerechten aan boord waarmee we laten zien waar Nederland voor staat, dan zaten er zeker meerdere kanshebbers tussen! Nederland heeft echt een hele mooie bakkerscultuur. Daar mogen we met elkaar zeer trots op zijn.”
Rudolph’s Bakery: de Bakfiets is vanaf 6 september elke werkdag om 15.00 uur en om 17.00 uur te zien op 24Kitchen, op kanaal 24.
Rudolph van Veen
Rudolph van Veen (1967) is een Nederlandse kok en patissier, bij het grotere publiek bekend van zijn televisieoptredens bij het RTL-programma Life & Cooking en zijn programma’s voor 24Kitchen. In 1995 behaalde hij de titel SVH Meesterkok: de hoogste graad van vakbekwaamheid die een kok in Nederland kan behalen. Sinds 2010 mag Van Veen zich ook officieel Meester Patissier noemen. Hij is sindsdien de enige Nederlander die beide titels draagt. Rudolph groeide op in Tilburg en woont sinds 2014 in het Gooi.