WEB_Jannes-Schuiling-300x300 ‘Ja ik zou dat wel willen, maar wij worden er nooit bij betrokken. Ons wordt nooit iets gevraagd.’ ‘Ik vind daar zeker wel wat van maar, wij hebben er toch geen invloed op. Ze doen maar. Onze mening wordt niet gevraagd.’

  • ‘Wij zijn niet belangrijk als het erop aan komt.’
  • ‘Dat heb ik niet gedaan, want ik wist niet dat het moest. Het staat namelijk ook niet in mijn taakomschrijving.’
  • ‘Mijn collega komt vaak te laat. Of ik daar iets van zeg? Nee, daar is mijn baas voor.’
  • ‘Zeker, ik heb gezien dat de vuilnisbak vol is. Dat is niet mijn ‘pakkie an’.’
  • ‘Ik moet dat doen, ik heb geen keuze. Zij, daarboven op kantoor, beslissen. Daar hebben wij geen invloed op.’
  • ‘Ik kan er niets aan doen hoor. Zo ben ik nou eenmaal.’
  • ‘Het is allemaal de schuld van …’

In de meeste organisaties waar ik verandertrajecten begeleid kom ik deze quotes tegen. En ook de daarbij passende houding en het gedrag. Het helpt organisaties niet verder kan ik u vertellen. Het staat de broodnodige verandering en groei in de weg. Vooral als dit denken tot de cultuur van het bedrijf behoort.

Niet alleen de medewerkers maar ook de managers/ondernemers gebruiken deze ‘statements’. Natuurlijk is men zich hier niet van bewust en is er geen boze opzet in het spel. Zij kunnen er niets aan doen. Ze hebben nergens invloed op. Ze zoeken voor alles een excuus. Alles overkomt ze en ze leggen de schuld graag bij de ander. Zij zijn nooit de oorzaak, maar altijd het slachtoffer van de omstandigheden.

Het staat het succes van uw bedrijf in de weg. In een veranderende wereld wordt van medewerkers een andere mindset verwacht. Van moderne medewerkers wordt verwacht dat ze eigen initiatief nemen en meedenken. Ze moeten zichzelf verantwoordelijk voelen en zich gedragen als ondernemers. Ze moeten lef tonen en over hun eigen grenzen stappen. Alsof het hun eigen bedrijf is waarin ze werken. Dit is helaas gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ik hoef het u niet te vertellen.

De oorzaak van onze ‘slachtoffer-mindset’ zit letterlijk en figuurlijk tussen onze oren. Verreweg de belangrijkste functie van ons brein is gericht op overleven en voortplanten. Daarom zetten we onbewust alles op alles om zowel fysieke als mentale bedreigen te voorkomen. En de hiermee gepaard gaande angst te vermijden. Daarom kiezen we onbewust voor de slachtofferrol. We onderstrepen dit bovendien graag met ‘slachtoffer-statements’ en dito quotes. Als je het maar hard genoeg blijft zeggen wordt het vanzelf waarheid, niet waar? Het levert ons heel veel op. We hoeven ons niet verantwoordelijk te voelen en houden onszelf zo rustig en tevreden. We voorkomen gevoelens van angst en verzachten de pijn.

De vraag is nu of eigen verantwoordelijkheid en een daarbij passende organisatiecultuur te ontwikkelen is. Het antwoord is ja, maar het vraagt de nodige investering. Een van de eerste stappen van het gehele proces is bewustwording van uw reacties op een fysieke en vooral mentale bedreiging. Als uw amygdala een bedreiging waarneemt, reageert u hierop direct zonder dat u zich hiervan bewust bent - in nul seconden door te vluchten, te vechten of te bevriezen. Wat is uw reactie en weet u wat er dan precies gebeurt? Als u en uw medewerkers hierop antwoord hebben dan heeft u de eerste stap naar meesterschap gemaakt.

Jannes Schuiling is eigenaar van Schuiling Consult in Franeker. Hij adviseert, begeleidt en ondersteunt managers en ondernemers in crisissituaties en/of in hun streven naar het hoogst haalbare resultaat. Schuiling kent de valkuilen van management en werkt aan het versterken van mensen, teams en organisaties. Meer info: www.schuilingconsult.nl.

Altijd op de hoogte blijven?