‘Dit pand is ons pensioen’

31 juli 2017

Aardbevingsschade zet streep door opvolging Bakkerij de Boer

Kort na de eeuwwisseling zetten Ide en Abelien de Boer hun bakkerij in Uithuizen te koop. Ze hebben er zelf altijd een goede boterham verdiend en verwachten ieder moment een waardig opvolger. Maar die blijft uit. En nu door toedoen van aardbevingen in het Hogeland de scheuren in de buitenmuren staan, lijkt opvolging of verkoop verder weg dan ooit.

Door Linda van ’t Land

BakkerDeBoer-014_site-300x200 Al negen jaar lang staat in Rolde een prachtig vrijstaand, helemaal naar hun eigen smaak verbouwd woonhuis te wachten op het echtpaar De Boer. Iedere woensdagmiddag is Ide de Boer er met een jeugdvriend om het gras te maaien of andere klusjes te doen. En op sommige vrije dagen waant het echtpaar zich er eventjes op vakantie. Van definitief gaan wonen in hun eigen droomhuis is echter voorlopig nog geen sprake. “We moeten eerst de zaak verkopen”, aldus Abelien de Boer. “Dit is ons pensioen. We dachten altijd dat we het bedrijf zo kwijt zouden zijn. We hebben hier zelf namelijk altijd goed van kunnen leven en met hart en ziel in deze bakkerij gewerkt. Dat we nu al meer dan tien jaar lang op een koper wachten, heeft geen mens kunnen voorzien.”

Bed & Breakfast

Bakkerij De Boer is gevestigd in Uithuizen, een dorp zo’n dertig kilometer boven de stad Groningen en een van de laatste haltes voor de uitgestrekte akkers richting de Waddenzee. Het pand is gelegen in een doorgaande winkelstraat met parkeergelegenheid, naast een Albert Heijn en met winkels als HEMA, Blokker, Lidl en Action in de buurt. Ook kent de winkelstraat twee hotels en diverse horecagelegenheden. “Uithuizen is best toeristisch”, aldus Abelien. “We hebben hier veel wandelaars vanwege het Pieterpad dat langs Uithuizen loopt en ook veel fietsers.” Het is de reden dat ze in 2000 de kamers van hun kinderen boven de bakkerij als Bed & Breakfast heeft ingericht en sindsdien regelmatig verhuurd. “Het verblijf is heel eenvoudig, maar onze gasten vinden het prima”, aldus Abelien. “Het ontbijt serveer ik als buffet in onze Konditorei.”

Als er een jong stel in dit bedrijf komt, valt er nog zóveel uit te halen

Waar nu de Konditorei zit, zat tijdens de overname van het pand in 1986 de winkel. Al een jaar later koopt het ondernemerspaar het aangrenzende pand erbij, verplaatst de winkel daarheen en opent een koffiecorner aangrenzend aan de bakkerswinkel. “Het was de eerste plek in Uithuizen waar je iets kon drinken, maar de mensen kwamen niet direct”, herinnert Abelien zich nog goed. “Totdat ik gordijntjes maakte voor de ramen. Kennelijk schaamde men zich om zomaar een kopje koffie met iets lekkers te gebruiken in het dorp. Nu loopt het goed, met name op zaterdag is het hier echt heel levendig. We hebben ook een klein terras in de zomer en een softijsmachine.” Hoewel ze zelf, inmiddels 69 jaar, geen zin en puf meer heeft om er hard aan te trekken, ziet ze nog altijd volop kansen voor de bakkerij. “Als er een jong stel in dit bedrijf komt, valt er nog zóveel uit te halen.”

Herseninfarct

BakkerDeBoer-016_site-300x200 Ide en Abelien de Boer werken tot begin deze eeuw met heel veel plezier in hun bedrijf. “Ik heb zeventien jaar bij V&D gewerkt, maar altijd wel een eigen zaak gewild”, vertelt Ide aan zijn keukentafel, in het woonhuis tussen de bakkerij en winkel in. “Toen dit bedrijf op mijn pad kwam, had ik nog nooit van Uithuizen gehoord. Maar we zijn erin gesprongen en hebben hier een prachtige tijd gehad.” Abelien geniet nog iedere ochtend van een goed gevulde winkel met geurig vers brood en roemt vooral de sociale contacten die een bakkerswinkel met zich meebrengt. “Mensen vertellen je veel. Ik wist vaak als eerste wie er zwanger was of ziek.” Ide geniet van zijn vakmanschap. “Tot op de dag van vandaag weeg ik alles met de hand. Ik wil mijn grondstoffen niet in een machine hebben, vind dat brood in een afweegmachine op zijn sodemieter krijgt. En ik kan het met de hand bijna net zo snel.” De Boer bakt nog zelf roggebrood en koek, ook voor een collega-bakker in de provincie. Beroemd zijn zijn zoetbrood – een witbrood met meer dan tien procent basterdsuiker – en zijn hardbrood, een brood dat ruim achttien uur onderweg is en vroeger meeging op schepen vanwege de lange houdbaarheid. “Mensen uit Uithuizen willen het niet eten, maar sinds we er een keer mee op televisie zijn geweest, hebben we er speciale klanten voor vanuit de hele regio.”

Elf jaar lang geen vakantie of vrije dag

Ruim een decennium geleden begint het tij voor de ondernemers te keren. Het echtpaar begint aan verkoop te denken en wil zo langzamerhand van hun oude dag gaan genieten. Maar dan krijgt in 2005 hun op dat moment slechts 42-jarige bakker een herseninfarct en raakt volledig arbeidsongeschikt. “Ik denk nog zo vaak aan hem en heb verschrikkelijk met hem te doen. Maar sinds dat moment sta ik er zelf alleen voor”, aldus de 70-jarige Ide. “Ik los het op door de inzet van leerlingen, maar kan eigenlijk geen moment meer weg.” Ook winkeldames zijn er bijna niet meer. Alleen op vrijdag en zaterdag heeft Abelien hulp. Zes dagen per week runt zij zelf de winkel en lunchroom en springt op zodra het deurbelletje in haar keuken rinkelt. Met de feestdagen springen hun drie zoons en schoondochters bij. Afgelopen jaar heeft zelfs de oudste kleindochter al haar beste beentje in het bedrijf voorgezet. In de afgelopen elf jaar heeft het echtpaar geen enkele vakantie of vrije dag genomen. “Alle verantwoordelijkheid rust op onze schouders.” Abelien betreurt het feit dat ze weinig bij haar kinderen en kleinkinderen kan zijn en nooit eens naar bijvoorbeeld begrafenissen van ooms of tantes kan. “Hoe ouder ik word, hoe erger ik dat vind. Ik moet het altijd laten afweten.”

Aardbevingen

Als gevolg van de recessie loopt sinds 2008 de omzet terug. Geïnvesteerd wordt er al jaren niet meer, zeker niet omdat het echtpaar inmiddels reikhalzend naar een opvolger uitziet. “We hebben minstens tien kandidaten over de vloer gehad”, aldus Ide. “Geen van allen durfden ze het aan, hoewel we met sommigen heel ver waren.”

Dan volgt in 2012 een eerste aardbeving in het gebied met een kracht van 3,7 op de schaal van Richter. Amper een half jaar later volgt er een tweede, soortgelijke beving. De gevolgen voor het pand zijn zowel binnen als buiten duidelijk zichtbaar. Ide toont het pakhuis achter de bakkerij, waar de zolder inmiddels door een aannemer is gestut met een houten constructie. De ruimte is er vrijwel onbruikbaar door geworden. In de zijkant van de bakkerij zijn grote scheuren zichtbaar en hier en daar liggen losse bakstenen boven gaten in de muren. Ook in de vloer van de bakkerij zitten duidelijke scheuren. “Krimpscheuren, beweerde de NAM”, aldus een opnieuw geïrriteerde Ide. “We hebben de leverancier van de vloer erbij gehaald, die meteen zag dat de fundering kapot is gedreund.”

Na lang touwtrekken erkent de NAM dat er schade aan het pand is als gevolg van aardbevingen, die zijn ontstaan door de gaswinning in het gebied. “Ons verhaal ligt nu bij ‘Bijzondere Gevallen’”, weet het echtpaar. “Maar de NAM komt voor kleinere ondernemers zoals wij maar niet over de brug. Kerken, scholen en monumenten worden meteen in de steigers gezet en gerepareerd, zo bang zijn ze voor slechte publiciteit. Maar wij worden van het kastje naar de muur gestuurd en staan volkomen machteloos. Terwijl wij met deze schade aan het pand alle hoop op een opvolger voor de bakkerij wel hebben verloren.”

We zien het bedrijf letterlijk en figuurlijk onder onze handen afbreken

Het huilen staat Abelien tijdens het gesprek nu en dan nader dan het lachen. Haar grootste angst is dat ze het woonhuis in Rolde, waarop ze zich al negen jaar verheugt, moeten verkopen. Ide bekent grimmig: “Soms hoop ik dat er nog eens een stevige beving komt, waardoor de hele boel hier ineenstort. Dan moéten ze ons toch wel uitkopen?” Alle nog resterende hoop is nu gevestigd op een bod van de NAM. Al gaat het de ondernemers zichtbaar aan het hart dat er na ruim honderd jaar dan geen bakkerij meer gevestigd zal zijn op het hoekje aan de Hoofdstraat Oost. “Wij hebben hier niet alleen voor ons geld gewerkt, maar deze bakkerij echt met onze ziel en zaligheid en vanuit ons hele hebben en houden gerund. Nu met die aardbevingsschade zie je het letterlijk en figuurlijk onder je handen afbreken. Dit is een héél zure appel.”

Tips voor pensioenopbouw

Koos Klein, als bakkerij-adviseur werkzaam bij accountantskantoor Bouwer & Officier, adviseert ondernemers om vroegtijdig te beginnen met (bank)sparen als pensioenvoorziening, om te voorkomen dat men op een dag volledig afhankelijk is van de waarde van het bedrijfspand. Ook wijst hij erop dat het verstandig kan zijn het pand niet slechts als bakkerij te zien. “Wanneer een bedrijfspand ook voor andere branches kan worden gebruikt, kan deze beter als pensioenvoorziening worden gezien dan een pand waarin alleen een bakkerij gevestigd kan blijven. Verhuur is in dat geval dan ook een minder risicovolle optie, hoewel je altijd afhankelijk blijft van het presteren van de huurder. Weet dus met wie je in zee gaat en laat je overtuigen van de ondernemerskwaliteiten. Een opstart als werknemer kan voor beide partijen een goede optie zijn om elkaar te leren kennen en de geschiktheid van de overnamekandidaat te toetsen.”

Wanneer een pand niet verkoopbaar of te verhuren is als bedrijfspand, kan worden overwogen om het pand te laten verbouwen tot woning(en).  “Dan geldt natuurlijk wel dat er voldoende kapitaal aanwezig moet zijn om dit te kunnen realiseren. Vaak is een projectontwikkelaar wel geïnteresseerd in dergelijke projecten”, aldus Klein. Tot slot adviseert hij ondernemers om bakkerij en bezittingen tijdig en duidelijk van elkaar te scheiden. “Het in een vroegtijdig stadium scheiden van de exploitatie, dat wil zeggen de bakkerij, en de bezittingen zoals het pand en de machines, kan soelaas bieden en fiscale afrekeningen beperken bij verkoop of verhuur.”

Bron: Bakkers in bedrijf 06-2016

Altijd op de hoogte blijven?