Wie bedacht de kerststol? Waar komt het bladerdeeg van onze kerstkransen oorspronkelijk vandaan? En sinds wanneer eten we oliebollen rondom Oud & Nieuw? Weet jij het? Stichting Ambachtelijke Bakkerij geeft antwoord!

Tekst en foto: Stichting Ambachtelijke Bakkerij

Waar komt de oliebol vandaan?

Waarschijnlijk werden de eerste oliebollen in de achttiende eeuw gebakken. Daarvoor aten mensen eeuwenlang platte oliekoeken. In de achttiende eeuw raadden kookboeken als De volmaakte Hollandsche keukenmeid meer olie aan om in te bakken, waardoor de koeken de ruimte kregen om boller te worden. De platte oliekoek en de ronde oliebol bestonden nog lang naast elkaar, maar in de loop van negentiende eeuw kreeg de bol steeds meer aanhang.

Wanneer is ons suikerwerk ontstaan?
Eeuwen geleden was suiker een duur product. Het werd gemaakt van suikerriet, dat ver weg groeide en met schepen moest worden opgehaald. Daarom werd suikergoed in de zestiende en zeventiende eeuw alleen gemaakt voor groots gevierde feesten, zoals bruiloften of het sinterklaasfeest. Banketbakkers verwerkten suiker tot borstplaat, harten van suikergoed en suikerbeesten. In 1747 ontdekte een Duitse apotheker dat je suiker goedkoper kunt produceren door het uit bieten te halen. Sindsdien is suikerwerk voor iedereen bereikbaar.

Waar komt het bladerdeeg voor roomboter amandelstaven vandaan?
Bladerdeeg is een zogenaamd korstdeeg. Volgens de overlevering is het ooit bij toeval ontstaan. De Franse pasteibakker Claude Lorraine vergat op een dag boter in zijn deeg te verwerken en besloot, om toch tot een goed product te komen, op het allerlaatst de boter zodanig door het deeg heen te vouwen dat de boter niet meer te zien was. Tot zijn verbazing ontstond er op deze manier een veel brosser en luchtiger product dan hij gewend was. Lorraine wordt tot op de dag van vandaag beschouwd als de uitvinder van bladerdeeg.

Wie heeft de kerststol bedacht?
Een kerststol is van origine een Duits luxe brood, ook wel Weihnachtsstollen of Christstollen genoemd. Het is een krentenbrood dat rijk is gevuld met gedroogd fruit, noten en amandelspijs. Het brood kent een lange, Duitse geschiedenis. De voorloper van de stol is het Klobebrot, een rijk gevuld offerbrood voor het zonnewendefeest van de Germanen, waarmee de goden gunstig moesten worden gestemd. In de veertiende eeuw ontstond het kerstbrood, gebakken voor edelen en kerkelijke hoogheden. Uit archieven van Dresden, de geboortestad van de stol, blijkt dat in de vijftiende eeuw deze broden ook werden verkocht op kerstmarkten voor een groter publiek.

Altijd op de hoogte blijven?