Van ezel naar renpaard

1 oktober 2017

Bakkers-in-bedrijf_jannes_schuiling-210x300 Het personeel leunt nog steeds op mij. Ik moet ze alles voorkauwen en ze vervolgens controleren. Het gaat mis of ze voeren niet uit wat ik gezegd heb. Ik moet er werkelijk bovenop zitten. Uit zichzelf doen ze eigenlijk niets. Ik wil dat ze zelf in actie komen, meedenken en initiatief tonen. Dit kost ons veel geld. De vraag is hoe ik de broodnodige verandering bij mijn medewerkers teweegbreng.” Tegen deze problemen lopen veel ondernemers aan.

De titel van dit artikel is gebaseerd op een Nederlands spreekwoord: ‘je maakt van een ezel geen renpaard’. Deze vergelijking wordt niet door iedereen op prijs gesteld, omdat het mensen met dieren vergelijkt en dieren met mensen. Toch gebruik ik dit spreekwoord vaak. Op een eenvoudige manier maakt het zo duidelijk hoe moeilijk daadwerkelijk veranderen van gedrag is. Je eigen gedrag veranderen is al ingewikkeld, laat staan dat van je medewerkers. En toch zien veel bedrijven en leiders zich voor deze uitdaging geplaatst.

Ook voor ons professionals is het niet eenvoudig. Zo woedt er nog altijd een flinke discussie tussen wetenschappers. De vraag die hierbij centraal staat is: veranderen mensen vanuit urgentiebesef of verlangen? Maar misschien moet de vraag wel zijn: kúnnen mensen wel veranderen?

De eerste stroming wordt vertegenwoordigd door de Amerikaanse verandergoeroe John Kotter. Volgens hem veranderen mensen pas als ze een dringende noodzaak voelen. Als ze moeten. Als ze pijn ervaren. De noodzaak moet écht gevoeld worden anders komt men niet in beweging. Dit doet u volgens Kotter door open te communiceren over dalende omzet en winst, ontevredenheid bij klanten, toename van het aantal concurrenten. U legt de nadruk dus vooral op ‘pijn’ en ‘bedreigingen’. Kortom, met welke problemen heeft u te kampen. En als er geen problemen zijn, moet u misschien zelf een crisis(je) voorwenden.

Volgens andere theoretici, onder wie de bekende Nederlandse arbeids- en organisatiepsycholoog en hoogleraar Jaap Boonstra, zet vooral een duidelijke toekomstvisie mensen in beweging. Je moet verlangen creëren bij uw medewerkers. Om u iets meer gevoel te geven bij deze stroming citeer ik de Franse schrijver en piloot Antoine de Saint-Exupéry: “Als je een schip wilt bouwen, roep dan geen mannen bij elkaar om hout te verzamelen, het werk te verdelen en orders te geven. In plaats daarvan, leer ze verlangen naar de enorme eindeloze zee.” De focus is hierbij vooral op de toekomst gericht, op de ambitie. Niet pijn in het heden zet mensen aan tot veranderen, maar verlangen in de toekomst. Wat denkt u?

Volgens mij willen uw mensen eigenlijk helemaal niet veranderen. Het liefst houden ze alles bij het oude. Waarom zouden ze hun comfortzone verlaten? Bovendien weten zij die een poging hebben ondernomen hoe moeilijk het is om daadwerkelijk te veranderen. Laat staan om een ingezette verandering vol te houden. Het is dus best moeilijk om van een ezel een renpaard te maken. Maar onmogelijk is het niet! Iedereen die zijn reflexmatig gedrag weet te beteugelen kan veranderen. Daarover in mijn volgende bijdrage meer. n

Altijd op de hoogte blijven?