Financiële planning is steeds meer in opkomst. Het is een heuse beroepsgroep geworden en meer dan tweeduizend gecertificeerde financieel planners zijn lid van een beroepsverenging (FFP). Ook accountants-, administratie- en verzekeringskantoren evenals banken hebben vaak een financieel planner of werken samen met deze specialisten. Een nadeel is dat financieel planners niet onafhankelijk zijn omdat ze vaak uit de provisie-inkomsten worden betaald. Dit geldt vooral voor de financieel planners die werkzaam zijn bij een verzekeringskantoor of een bank. Gelukkig zijn verzekeraars en tussenpersonen nu verplicht om de kosten inzichtelijk te maken en een aantal van hen kiest ervoor om op urenbasis te werken om zo recht te doen aan de onafhankelijkheidseis.
Wat doet een financieel planner eigenlijk? Kort gezegd houdt een financieel planner zich bezig met het in beeld brengen van de toekomstige inkomsten en bezittingen respectievelijk de uitgaven en schulden. Een aantal voorbeelden uit de praktijk: de behoefte speelt op het moment dat een ondernemer besluit zijn onderneming over te dragen en zich afvraagt hoe hij zijn opbrengst uit de verkoop moet beleggen en of hij aan zijn toekomstige uitgavenpatroon kan voldoen. Ook tijdens de periode van het actieve ondernemerschap waarin gekozen wordt voor het al dan niet opbouwen van pensioen kan financiële planning behulpzaam zijn. Wellicht kunnen winsten fiscaal gunstig worden afgeroomd om zo nu belasting te besparen die in de toekomst tegen een lager tarief worden belast, bijvoorbeeld door te gaan banksparen.
Een ander praktijkvoorbeeld is de rijke particulier die zijn vermogen fiscaal zo gunstig mogelijk wil toebedelen aan zijn kinderen maar daarbij wel voldoende wil overhouden om van te leven.
Er komen dus diverse vakgebieden samen om deze functie goed te kunnen vervullen. In zijn algemeenheid kunnen we stellen dat deze op het oog eenvoudige rekensom behoorlijk complex kan zijn doordat de omstandigheden wijzigen. Wat dat betreft heeft de kredietcrisis ook een duit in het zakje gedaan zoals hieronder duidelijk wordt. Iedereen heeft ergens in zijn gedachten zitten dat het inkomen na pensioen 70 procent van het laatstverdiende bedraagt. Zoals de wereld er nu uitziet, zullen niet veel werknemers en ondernemers dit halen als er niet buiten het pensioen om geld wordt gespaard.
De drie pijlers die van belang zijn voor het toekomstig inkomen zijn:
- Inkomsten uit de sociale wetgeving en dan met name de AOW;
- Inkomsten als hoofde van het arbeidsverleden en dan met name het ouderdomspensioen;
- Inkomsten uit overige componenten die per individu ver schillen. Inkomsten uit beleggingen, lijfrentepolissen, kapitaalverzekeringen, de beleggingsportefeuille, banksparen, de waardeontwikkeling van de eigen woning, etc.
Wat betreft de eerste pijler probeert de politiek ons langzaam rijp te maken om de AOW-leeftijd te verhogen naar 67 jaar. De pensioenfondsen hebben het afgelopen jaar behoorlijk financieel geleden onder de crisis. Enerzijds omdat de beleggingen fors in waarde zijn gedaald, anderzijds omdat hun verplichtingen als gevolg van de gedaalde marktrente hoger moesten worden gewaardeerd.
Zoals te lezen is op de website van het bakkerspensioenfonds (www.bakkerspensioen.nl) is de dekkingsgraad van ons pensioenfonds gedaald van 135 procent eind 2007, naar 95 procent. Dit houdt in dat het pensioenfonds per eind 2008 onvoldoende middelen in kas heeft om haar ingeschatte toekomstige uitkeringen te doen. Dat er niet direct reden voor paniek is, blijkt wel uit het feit dat de dekkingsgraad per eind juni op 100,8% zit. Een goede beleggingsmaand in juli heeft wederom een positieve invloed op de dekkingsgraad.
Keerzijde van de huidige financiële positie van het pensioenfonds is dat de pensioenaanspraken vanaf 1 januari niet meer geïndexeerd worden en dat de premiebijdrage - voor werkgever én werknemer - wordt verhoogd. De pensioenaanspraken worden dus niet aangepast aan de loon- en prijsontwikkeling. In hoeverre dit in de toekomst kan worden ingehaald, is afhankelijk van de toekomstige ontwikkelingen van de beleggingen en de verplichtingen.
Menig beleggingspolis is in 2008 fors gedaald in waarde, afhankelijk van de gemaakte beleggingskeuze. Het is de vraag of de gedachte overwaarde van de eigen woning wel wordt gerealiseerd.
Het is dus geen overbodige luxe is om uw toekomst financieel te plannen. De huidige crisis zou op zich geen aanleiding moeten zijn om dit te doen. Wel is het goed om uw toekomst financieel te plannen om te weten waar u nú staat en wat u moet doen om te anticiperen op ontwikkelingen als een versoberde AOW, een lagere pensioenuitkering en lager dan gedachte rendementen op uw beleggingen. Meten is weten!