De hartvorm is als symbool al duizenden jaren oud. Met Valentijnsdag in aantocht een mooie gelegenheid dus om weer aandacht aan dit symbool te besteden.
Het ontstaan van Valentijnsdag
Valentijnsdag zou van oorsprong een vruchtbaarheidsfeest zijn geweest. Sommigen herkenden er een menselijke variant van de paartijd van de vogels in. Volgens het volksgeloof kozen de mannelijke vogels op 14 februari namelijk hun wijfje. Anderen brengen de oorsprong van deze feestdag in verband met een oude heidense lenteviering in de Angelsaksische landen.
Wie Valentijn zelf exact is geweest, is niet bekend. Er doen een aantal theorieën over zijn bestaan de ronde.
Lupercalia
Eén van de mogelijke verklaringen gaat terug tot de Romeinse tijd. Valentijnsdag zou zijn voort zijn gekomen uit het feest dat in het Romeinse rijk gehouden werd ter ere van de vruchtbaarheidsgodin Februa of Juno. Dit feest heette Lupercalia en vond plaats op 15 februari. Het ging gepaard met liederlijke taferelen en orgieën. Monniken en priesters die het Christendom wilden verspreiden, spraken schande van deze heidense taferelen. Zij wilden de Valentijnsfeesten binnen de christelijke leer brengen en verbonden er voortaan de naam van de heilige Valentijn aan.
Trouwlustige priester
Dan was er in de 3e eeuw ook nog een priester die Valentijn heette. Deze priester trouwde in het geheim jonge paren. De Romeinse keizer Claudius was van mening dat ongehuwde mannen betere soldaten waren en kondigde een verbod af op deze huwelijken. Valentijn werd gevangen genomen en rond 14 februari terecht gesteld. In 496 riep paus Gelasius I 14 februari uit tot de dag van de heilige Valentijn.
Hartsymbool
In de banketbakkerij kennen we het hartmodel in vele vormen: van marsepein, borstplaat of chocolade, in de vorm van een taart of gebakken van speculaas. De hartvorm is al duizenden jaren oud. In het dal van de rivier de Indus, waar onze beschaving zou zijn begonnen, heeft men resten gevonden van een bakvorm. Ook in Mesopotamië, in de residentie van de Soemerische koningen vond men vormen die lijken op de vorm van het hart. Ze dateren van 2000-2500 jaar voor Christus.
Hartjes in alle maten, groot en klein, zijn tegenwoordig niet meer weg te denken bij onze Valentijnsdag. Het zijn de Nederlandse bloemisten geweest die rond 1950 de Valentijnscampagne zijn gestart om te proberen dit met name Angelsaksische feest ook naar ons land over te hevelen.
Lieverkoekjes
Het waren niet alleen de bloemisten die hiertoe een poging deden. Ook het Patisserie College maakte zich hiervoor sterk door overal in het land prikkelende acties te organiseren. Zo werden er járen geleden voor Valentijnsdag ‘lieverkoekjes’ bedacht en geserveerd aan de leden van de UVV, de Unie van Vrijwilligers.
Enkele jaren later schonk het College op Valentijnsdag een megataart aan de medewerkers van het Nederlandse Openluchtmuseum in Arnhem dat destijds met sluiting werd bedreigd. Het opschrift 'Openluchtmuseum moet open blijven' was bedoeld als hart onder de riem van allen die sterk maakten voor het behoud van het NOM.
Bronnen:
Artikel van P. G. Rotte Misset - Bakkerswereld - 7 februari 1991
Artikel ‘Valentijnsdag”door D. Barneveld
Met dank aan Nederlands Bakkerijmuseum Het Warme Land