Trisjes
Introductie
De geboorte van prinses Beatrix op 31 januari 1938 leidde tot een koortsachtige bedrijvigheid onder bakkers om de viering luister bij te zetten. Dit gebeurde deels met oude vertrouwde recepten en deels met nieuw ontwikkelde producten.
Trisjes
De geboorte van prinses Beatrix leidde destijds tot een nieuwe variant op een reeds lang gekend broodje. Een vindingrijke bakker uit Steenbergen bood aan al zijn klanten een broodje aan in de vorm van een bakerkind, versierd met een oranje strik. De broodjes werden ‘Beatrixjes’ genoemd maar dat werd al vlug verkort tot ‘Trisjes’. Volgens een andere bron heetten de broodjes aanvankelijk Beatrijsjes en werden ze gebakken door de bakkerij N.V. “De Zeeuw”.
Er is geen recept van dit broodje met zijn eenvoudige vorm bewaard gebleven. Daarom kiezen we ditmaal voor een oud brioche- recept:
Recept pâte
Leg op eene taartenplank 500 grammen allerbeste bloem; neem er omtrent 100 grammen van, om er een kleinen zuurdeeg van te maken als volgt.
Maak eene holte in 't midden van die 100 grammen bloem. Doe er 12 grammen biergist in, dien ga met een glazeken lauw water oplengt. Als de biergist zeer dun is, voegt gij er het noodige water bij om een slappen deeg te bekomen, welken gij gedurende twee minuten bewerkt met hem op de tafel been en -weer te rollen.
Doe dien deeg in eenen kom, welken gij vooraf gaandelijk moet lauw maken. Dek den kom en bezig slechts dan den zuurdeeg ais deze dubbel groot geworden is. Maak eene holte in 't midden van de 400 grammen bloem die nog overblijven en doe er het volgende in: 30 grammen zout, 25 grammen gestampt broodsuiker, een glazeken lauw water, 6 geheele eieren, 300 grammen boter in stukjes verdeeld; kneed alles dooreen en ga op zulke wijze te werk, dat men de boter niet meer kunne zien. Meng alsdan met veel voorzichtigheid den zuur-deeg met den anderen deeg, door dezen met de hand open te rekken en ze den eenen boven den anderen weder te leggen. Leg den deeg op een houten schotel met bloem bestrooid, laat gedurende zes uren rusten, keer den deeg op de tafel om, rek hem uit en plooi hem ten halve door. Eene uur nadien moogt gij de profetenkoekskens in de vormen leggen, of er broodjes ofwel ringen gelijk kronen van maken, die gij in den oven zet om te bakken.
Bron: Gebakken en Confituren door Caudelier, nieuwe verbeterde uitgave, Gent 1903.
recept Oranje Taart
Om in de oranje kleur van Koninginnedag te blijven tot slot nog een 18e eeuws recept voor een Oranje taart:
Oranje Taart
Maakt men van gedroogde Oranje snippers in een boetelje (fles) fransche wyn opgekookt, daar men eenige fyn gesneden goede zuure appelen, wat zuiker en kaneel in doet, en zo veel gestoten beschuit dat het droog genoeg is; om in een korst te konnen bakken.
Bron: Volmaakte Grond- beginzelen der Keuken – kunde door D’Autheur van de Hollandsche Keuken- meid. Amsterdam, Steven van Esveldt, 1758
Kostenberekening
Grondstof | Gewicht in gr. | Prijs per kg. | Prijs per recept | ||
Eiwitrijke bloem | 1000 | 0,60 | 0,60 | ||
Water | 800 | 0,01 | 0,01 | ||
Gist | 120 | 1,26 | 0,15 | ||
Eiwitrijke bloem | 4000 | 0,60 | 2,40 | ||
Roomboter | 3000 | 4,64 | 13,92 | ||
Zout | 100 | 0,19 | 0,02 | ||
Ei | 1800 | 1,44 | 2,59 | ||
Suiker | 250 | 0,77 | 0,19 | ||
Water | 400 | 0,01 | 0,00 | ||
Eistrijksel | 200 | 1,44 | 0,29 | ||
|
| Prijs per recept: | 20,17 | ||
Bruto gewicht | 11670 | ||||
Verwerkings- + inbakverlies 10% | 1167 | ||||
Netto gewicht | 10503 | ||||
Gebakken gewicht per stuk | 75 | ||||
Uitkomst | 140 | ||||
Grondstof kostprijs per stuk | 0,14 | ||||
Directe arbeidsminuten per recept* | 25 | ||||
Directe arbeidsminuten per stuk | 0,2 | 0,51 | 0,09 | ||
Totaal directe kosten per stuk | 0,24 | ||||
Opslag indirecte kosten | 110% | 0,26 | |||
0,49 | |||||
Winstopslag | 10% | 0,05 | |||
0,54 | |||||
BTW | 6% | 0,03 | |||
Gecalculeerde prijs | 0,58 | ||||
Verkoopprijs incl. BTW | 1,00 | ||||
Verkoopprijs excl. BTW | 0,94 | ||||
Brutowinst in EURO | 0,80 | ||||
Brutowinst in % | 84,73% | ||||
Verkoop per week | 140 | ||||
Verkoop opbrengst per week excl. BTW | 132,08 | ||||
Brutowinst in EURO per week | 111,91 | ||||
------------------------------ (* minuten tot en met het bakken) |