Sint Pieter

In het Friese waterdorp Grouw wordt jaarlijks op 22 februari Sint Pieter binnengehaald, oftewel Sint Petrus.

Sint Pieter

Ter ere van zijn feestdag werden speciale Pieterskoeken gebakken, een soort duivekater.

In vroeger eeuwen was het niet voor iedereen vanzelfsprekend dat de lente begon op 21 maart. Voor velen, met name in de zuidelijke landen, begon de lente op 22 februari. Deze dag was en is gewijd aan de apostel Petrus die ook bekend stond als Sint Pieter.

Sint Pieter in Grouw

Er is één plaats in Nederland waar de 22^e februari ook uitgebreid werd gevierd, namelijk in het dorp Grouw in Friesland.

Op deze dag (in het Fries: Sint Piitersdei) wordt nog jaarlijks Sint Pieter feestelijk de haven binnengevaren als ware hij een pseudo – Sinterklaas. Hij werd en wordt daarbij vergezeld door zijn zwarte knecht Hantsje Pik of Plus. Sint Pieter droeg bij zijn intocht een witte mantel, bereed een zwart paard maar werd met hetzelfde eerbetoon ontvangen als Sint Nicolaas elders.

Vroeger werd hij ook op andere plaatsen in Friesland, maar ook in Drenthe en in de Achterhoek vereerd. Daar was hij gekleed met een ketting aan zijn been, een oude jas om en een doek voor zijn gezicht die alleen zijn ogen onbedekt liet. Voor de boeren op de Veluwe en in de Achterhoek was Sint Pieter de dag om de rogge te gaan zaaien. Daar gold het axioma, dat rogge, gezaaid op Sint Pieter voor de noen, rijk in de aren zou schieten en, gezaaid na de middag, een slecht gewas met Sint Jacob zou opleveren.

Intocht van Sint Pieter per arreslee

Pieterskoeken

Ter ere van Sint Pieter werden er speciale Pieterskoeken gebakken. In sommige gevallen leken deze op de Nieuwendamse duivekaters. In andere gevallen leken ze meer op de Friese Nieuwjaarskoeken met veel glanzende suiker, de zogenaamde ‘gleddingen’.

Op Sint Pieter werden ook scheepjeskoeken gebakken, een verwijzing naar het feit dat de heilige onder andere patroon van de schippers en zeelui was en is.

Al deze koeken werden onder andere verkocht door vrouwen die met hun volle manden van hoeve naar hoeve trokken. Zij werden bolkoerrinsters of Sint Pieterrinsters genoemd. Aan een juk droegen ze twee, van tenen gevlochten, broodmanden (‘bolkoer’) waarin ze allerlei lekkernijen ronddroegen.

Pieterskoeken in de vorm van een duivekater

Het bijzondere van de duivekater zat ‘em vooral in de vorm en niet zozeer in de bereiding. Over de vroegere bereiding weten we alleen dat er tarwebloem en zoete toevoegingen werden gebruikt.

• De huidige samenstelling ziet er als volgt uit:
• Nieuwendamse duivekater
• 100 % Zeeuwse bloem
• 45 % melk
• 10 % gist
• 2 % zout
• 3 % citroenrasp
• 5 % boter
• 24 % melassesuiker
• 4 % melkpoeder

Het soepele deeg moet 40 minuten voorrijzen. Daarna worden bollen van 850 gram gevormd die 30 tot 35 minuten moeten rijzen. Het deeg wordt vervolgens opgemaakt  in langwerpige stukken van 32 cm op een bakplaat gelegd. Het opgemaakte deeg wordt aan de zijkant in geknipt en van bovenaf ingekerfd met een mes. De broden ca 60 minuten laten rijzen en vervolgens zacht afgebakken in een matig hete oven van ca 200°C.

U kunt ook de uiteinden inknippen en omkrullen. Vóór het afbakken wordt de bovenkant van het brood met ei bestreken.

Met dank aan Nederlands Bakkerijmuseum Het Warme Land

Kostprijsberekening

Met dank aan Flynth