De bekende zanger Willy Derby zong tussen de beide wereldoorlogen geliefde smartlappen als ‘Het fiere schooiershart’ en ‘Hallo, Bandoeng’. Ook een straatlied uit 1933 stond op zijn repertoire: ‘Pinda, Pinda, Lekka, Lekka’, verwijzend naar de Chinese pindaverkopers die het straatbeeld sierden.
Eerste Chinese immigranten
In 2011 was het precies honderd jaar geleden dat de eerste Chinese immigranten voet aan wal zetten in Nederland, om precies te zijn in de Rotterdamse wijk Katendrecht. De mannen werden uit het Londense Chinatown gehaald. Ze moesten als stokers en kolentremmers op schepen van rederij de Lloyd werken. De Nederlandse arbeiders waren namelijk in staking gegaan vanwege hun belabberde werkomstandigheden. De Chinezen waren in Engeland met succes als stakingbrekers ingezet, een rol die zij ook vervulden in Rotterdam.
Chinatowns
Als er geen werk voor hen was verbleven ze in speciale logementen, bijvoorbeeld in de havens van Amsterdam en Rotterdam, waar ze tegen woekerprijzen een plekje op een slaapzaal kregen toegewezen. Rondom deze logementen ontwikkelden zich langzaam maar zeker kleine 'China towns', wijkjes met Chinese restaurants, kappers en winkels. Een veel kleinere groep Chinezen die in de eerste helft van de twintigste eeuw naar Nederland kwam, bestond uit handelaren en marskramers. Zij hadden in China huis en haard achtergelaten en op goed geluk de boot van Shanghai naar Marseille genomen. In verschillende Europese landen, waaronder Nederland, verkochten zij versierde steentjes, stropdassen, schoenveters en andere producten.
Pindakoekverkopers
In de jaren dertig werd de Chinese gemeenschap in Nederland zwaar getroffen door de economische crisis. Er was weinig werk meer te vinden op de schepen en immigranten moesten op zoek naar een andere manier om zichzelf in leven te houden. Een oude zeeman, genaamd Ng Kwai, bedacht een oplossing voor dit probleem. Hij begon met de verkoop van een uit Zuid-China afkomstig snoepgoed: de pindakoekjes. Zijn idee vond al snel navolging en binnen korte tijd werden de pindakoekjesverkopers in heel Nederland een bekend fenomeen.
In steden en zelfs in dorpen doken straatverkopers die de pindakoekjes aan de man probeerden te brengen. De veel gebruikte slogan 'Pinda, pinda, lekka, lekka!' zou de Chinezen nog heel lang achtervolgen.
‘Plaag’
De autoriteiten vonden het maar niks. De directeur van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst in Amsterdam klaagde over 'het onberedeneerde medelijden van het publiek met de pindamannetjes'. Met zigeuners en Oost-Europese joden werden de Chinezen door veel hoogwaardigheidsbekleders beschouwd als een soort plaag.
Op lokaal en nationaal niveau werden plannen gemaakt voor razzia's en kampen. De uitvoering liep niet stuk op morele, maar op financiële bezwaren. Alleen de hoofdcommissaris van Rotterdam maakte serieus werk van een beleid dat voorkwam dat de Maasstad echt veranderde in 'een koeliedepot'. Met behulp van zijn nauwe contacten met scheepvaartmaatschappijen werden zo'n duizend Chinezen teruggestuurd naar hun land van herkomst. Het voortduren van de economische malaise hielp ook. Veel Chinezen zagen geen toekomst meer in Nederland en keerden huiswaarts.
Bronnen:
- ‘Het Gele Gevaar en de pindakoek’- Artikel in Trouw door Adri Vermaat en Bart Zuidervaart, 1 juli, 2011
- ‘Slim inspelen op de Nederlandse smaak bracht Chinezen succes’- Artikel in Trouw door Paul van der Steen, 4 april 2014
Recept voor Pindakoeken
Bron: 24Kitchen, Rudolph van Veen
Ingrediënten
- 125 g bloem
- 60 g koude boter
- 50 g basterdsuiker
- ei
- 1 snufje zout
- 50 g gepelde pinda's
Chocoladelaag
- 200 g pure chocolade
Extra nodig
- 1 eidooier met een scheutje room om te bestrijken
- ronde kartelsteker van 8 cm doorsnede
- bakpapier
- bakplaat
Werkwijze
Verwarm de oven voor op 180 ºC. Kneed bloem met de koude boter, basterdsuiker, ei en het zout tot een soepel deeg en laat deze circa 15 minuten rusten. Rol het deeg dun uit tot een dikte van circa 3 millimeter. Steek er cirkels uit met de kartelsteker. Bestrijk met het ei-roommengsel, verdeel de pinda’s erover en druk ze goed in het deeg. Verdeel het deeg op een met bakpapier beklede bakplaat. Bak de koeken in circa 20 minuten goudbruin en gaar. Laat ze afkoelen.
Chocoladelaag
Smelt de chocolade au bain-marie en schenk tweederde uit op een marmeren plaat. Strijk de chocolade met een paletmes door elkaar tot hij circa 26 ºC is. Schep de afgekoelde chocolade door de resterende chocolade en meng goed en snel door elkaar. Bekijk hier de video voor het tableren van chocolade.
Doop de koekjes voor de helft in de chocolade en laat de chocolade uitharden.
Met dank aan Nederlands Bakkerijmuseum Het Warme Land
Kostprijsberekening voor Pindakoeken
Met medewerking van Flynth. Alleen de blauwe velden invullen.
grondstof | gewicht in gram | prijs per kg | prijs per recept |
zeeuwse bloem | 1250 | € 0,55 | € 0,69 |
roomboter | 600 | € 4,08 | € 2,45 |
basterd | 500 | € 0,92 | € 0,46 |
ei | 500 | € 2,39 | € 1,20 |
zout | 15 | € 0,21 | € 0,00 |
decoratie | |||
gepelde pinda's | 500 | € 2,67 | € 1,34 |
chocolade | 2000 | € 3,89 | € 7,78 |
afwerking | |||
eidooier | 250 | € 4,35 | € 1,09 |
room | 50 | € 3,02 | € 0,15 |
prijs per recept | € 14,46 | ||
bruto gewicht | 4415 | ||
verwerkings- + inbakverlies 10% | 442 | ||
netto gewicht | 3974 | ||
gebakken gewicht per | 100 | ||
uitkomst | 40 | ||
grondstof kostprijs per stuk | € 0,36 | ||
directe arbeidsminuten halffabrikaat | 0 | ||
directe arbeidsminuten per recept * | 40 | ||
directe arbeidsminuten per stuk | 1,0 | € 0,49 | € 0,49 |
totaal directe kosten per st. | € 0,86 | ||
opslag indirecte kosten | 112% | € 0,96 | |
€ 1,82 | |||
winstopslag | 10% | € 0,18 | |
€ 2,00 | |||
btw | 6% | € 0,12 | |
gecalculeerde prijs | € 2,12 | ||
verkoopprijs incl. btw | € 2,15 | ||
verkoopprijs excl. Btw | € 2,03 | ||
Bruto winst in €. | € 1,66 | ||
Bruto winst in % | 82,06% | ||
verkoop per week | 40 | ||
verkoop opbrengst per week excl. Btw | € 80,59 | ||
bruto winst in €. per week | € 66,13 | ||
directe arbeidsminuten * = | minuten tot en met het bakken. |