Recept: Boterbabbelaars

25 september 2013

collectie-museum-rotterdam-300x207 Blikje boterbabbelaars, collectie museum Rotterdam

Iedere streek, dorp of stad kent zijn eigen lekkernijen. Dé Zeeuwse specialiteit – naast de stroperige bolussen – is de boterbabbelaar, één van de voorlopers van onze tegenwoordige toffee en lolly.

Als de Zeeuwse akkers weer tonnen aan suikerbieten hadden opgeleverd, kon er heel wat zoets geproduceerd worden in keuken en bakkerij. Zeeuwen zijn namelijk grote zoetekauwen.

Wie de Zeeuwse eilanden bezocht kwam dan ook zelden thuis zònder blikje echte, Zeeuwse boterbabbelaars. De babbelaars of 'súkerspekken' werden vroeger zowel door de huisvrouw als fabrieksmatig geproduceerd. De firma Diesch in Middelburg produceert ze als één van de weinige firma’s nog steeds op grote schaal maar verder zien we de productie vooral terug op braderieën en jaarmarkten. Vanaf ca. 1920 bracht Diesch de vermaarde blikken trommeltjes op de markt met afbeeldingen van Zeeuwen in klederdracht. Deze blikken verpakkingen zijn nu ware collectors items.

flickr.com-braderie-300x287 bron: flickr.

Kokkienen

De babbelaar was vroeger één van de weinige lekkernijen bij de thee. Als er niets lekker voor de gasten was kon men vaak horen: ‘K Zâ’ es gauw ’n bitje-babblérs-bakke”. Er werd dan snel een steelpannetje gepakt en hierin werd suiker met een scheut water gedeponeerd.

Zodra de suikerstroop aan de kook was, een vingerhoed azijn erbij, inkoken tot de gewenste dikte, een “klontsje boerebeuter” erbij en dan werd de kokende suikerstroop op het aanrecht gegoten. Na wat afgekoeld te zijn, pakte men de nog hete, vrij dikke suikerstroop op en dan maar trekken tot de strengen zijdeglans kregen. Snel op het aanrecht in zoveel mogelijk gelijke stukjes snijden en klaar waren de ‘babblérs’.

Soms werden smaakstoffen zoals cacao, kaneel en fijn gebroken pinda’s toegevoegd. In het Zeeuwse Nieuw- en Sint Joosland stonden de boterbabbelaars bekend als ‘kokkienen’ maar dan waren ze wel drie tot vier keer zo groot als een gewone babbelaar.

Verpakkingen-babeluttes-300x200 Babeluttes

Moeder Babelutte

De Vlaamse variant van de babbelaars zijn de babeluten of muilestoppers. De naam gaf het al aan: zodra men zo’n zoete brok in de mond had, viel er weinig meer te zeggen en ‘was de babbel uut’.

Het was Rosalie Desmedt die in 1850 in het kustplaatsje Heist begon met de productie en verkoop van een lekkernij uit haar jeugd. Ze verpakte de snoepjes in simpele boterpapiertjes en verkocht ze aan de kinderen van Engelse en Franse toeristen. Een instant- hit! Het waren de kinderen die haar de bijnaam ‘Moeder Babelute’of ‘Mère Babelute’ gaven.

Stoere zeevaarders kochten de babelutten omdat die hen tijdens hun zeereizen veel energie verschaften.

Van het verdiende marktgeld opende Rosalie haar eerste, eigen winkeltje. Zo werd de eerste snoepwinkel van Moeder Babelutte een feit. Het eten van Babelutten is nog steeds een absolute traditie aan de Belgische kust. Tot op de dag van vandaag vind je nog steeds vissers op de kade met een zak babelutten naast zich, een overgeleverde gewoonte van vader op zoon.

 

Recept Zeeuwse babbelaars

Moeder-Babelutte-200x300 Moeder Babelutte

Ingrediënten voor 4 personen

  • •        21 gram azijn
  • •        100 gr suiker
  • •        15 gr boter ongezouten
  • •        1 gram zout
  • •        1 eetlepel boter om in te vetten

Bereidingswijze

In een pan met een dikke bodem azijn met ca 40 gram water aan de kook brengen. Suiker, boter en zout toevoegen en al roerend suiker laten oplossen.

In ca. 15 minuten op laag vuur laten inkoken tot een dikkere, lichtgekleurde massa ontstaat die draderig van de lepel loopt (een druppel van het mengsel in een glas koud water moet meteen hard worden).  Het is dan ongeveer 142 °C.

Intussen de bakplaat invetten. Het mengsel op bakplaat schenken en met een spatel in een lintvorm duwen.

Als de massa voldoende is afgekoeld om beetgepakt te kunnen worden, dan het lint met een schaar in stukken knippen. Boterbabbelaars verder laten afkoelen.

Met dank aan Nederlands Bakkerijmuseum Het Warme Landlogo bakkerijmuseum

Kostprijsberekening voor Boterbabbelaars

berekening door Flynth

grondstof gewicht in gr. prijs per kg. prijs per recept
azijn 200  € 0,71  € 0,14
suiker 1000  € 1,09  € 1,09
boter (ongezouten) 150  € 4,92  € 0,74
zout 10  € 0,21  € 0,00
water 400  € 0,01  € 0,00
prijs per recept  € 1,98
bruto gewicht 1760
verwerkings- + inbakverlies 10% 176
netto gewicht 1584
gebakken gewicht per 100
uitkomst 16
grondstof kostprijs per stuk  € 0,12
directe arbeidsminuten halffabrikaat 0
directe arbeidsminuten per recept * 20
directe arbeidsminuten per stuk 1,3  € 0,48  € 0,61
totaal directe kosten per st.  € 0,73
opslag indirecte kosten 110%  € 0,80
 € 1,53
winstopslag 10%  € 0,15
 € 1,69
btw 6%  € 0,10
gecalculeerde prijs  € 1,79
verkoopprijs incl. btw  € 1,80
verkoopprijs excl. Btw  € 1,70
Bruto winst in €.  € 1,57
Bruto winst in % 92,65%
verkoop per week 16
verkoop opbrengst per week excl. Btw  € 26,90
bruto winst in €. per week  € 24,92
directe arbeidsminuten * = Minuten tot en met het bakken.

Alleen de blauwe velden invullen

 

Altijd op de hoogte blijven?