Moederkensdag

28 april 2015

moederdag-voor-de-kleine-beurs-Kies-uw-taart-ca-1960-1970-300x243 'Moederdag voor de kleine beurs', circa 1960-9170

De viering van onze moderne Moederdag werd in 1906 bedacht door de Amerikaanse Anna Jarvis nadat haar moeder was overleden. In tal van landen wordt nu Moederkensdag, Maderici of El Día de la Madre gevierd. Naast cadeautjes en andere verwennerij worden moeders en oma’s vaak verblijd met taarten in hartvorm.

Promotieacties

Met hulp van kerkelijke leiders en president Woodrow Wilson werd Mother’s Day dankzij de inspanningen van Anna Jarvis een nationale Amerikaanse feestdag die ook oversloeg naar andere landen.

polygoonmoederdagtaarten-vak-school-adam-300x248 Polygoon, moederdagtaarten vakschool Amsterdam

In Nederland, België en vele andere landen valt Moederdag op de tweede zondag in mei. In Antwerpen en omstreken viert men sinds 1913 Moederdag op 15 augustus. In Frankrijk is het Moederdag op de laatste zondag van mei - tenzij Pinksteren op die dag valt, dan is het de eerste zondag in juni. In Spanje wordt El día de la Madre de eerste zondag in mei gevierd. In het Verenigd Koninkrijk valt Moederdag op de vierde zondag van de vastenperiode, dus drie weken voor Pasen.

In Nederland waren met name de banketbakkers die er kien op waren om ‘Moederkensdag’ te promoten. Als promotie – actie werden bijvoorbeeld in 1932 in grote steden als Amsterdam en Den Haag gratis Moederdagtaarten weggegeven, onder andere aan ‘moeders’ van weeshuizen en andere instellingen en aan vrouwen die in die week een kind ter wereld brachten.

Vlaanderen

MOEDERDAG-TAART_ARCHIEF-BAELDE_2-300x204 Moederdagtaart, archief Baelde

Soortgelijke acties komen we ook tegen in de Vlaamse annalen. In 1933 brachten leden van de Brusselse afdeling van de ‘Unie der Banketbakkers’ op Moederdag de behoeftige moeder in de moederhuizen, gasthuizen en hospitalen allerhande versnaperingen. In Gent werden dergelijke initiatieven ondernomen door het ‘Komiteit der Meesters-Pasteibakkers van Gent’. Dat was vanaf midden jaren 30. In Antwerpen en omstreken viert men sinds 1913 Moederdag op 15 augustus. Het was de Antwerpenaar Frans van Kuyck die deze feestdag bedacht en introduceerde op Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart of de feestdag van Maria. Deze datum ook wel Mariadag, Moederkesdag of Sainte Marie genoemd, werd als Moederdag ingevoerd om de waarden van de familie te herstellen. Vader en de kinderen van het gezin dienden moeder te verrassen met versieringen, sieraden, gedichten, versjes, bloemen en speciale broodjes.

Moederdag in de Balkan

Moderne moederdagtaart in hartvorm Moderne moederdagtaart.

Nog voordat de Amerikanen zich sterk maakten voor de viering van Moederdag kende men in de Balkan al een soortgelijke feestdag. De Kroaten en Bulgaren vierden er binnen het huisgezin op de laatste drie zondagen vóór Kerst Dedinici (Kinderdag), Maderici (Moederzondag) en Ocici (Vaderdag).

Op de eerste dag werden de kinderen er op een stoel gebonden, waar ze met fruit en lekkernijen werden vrijgekocht. Op de tweede zondag gebeurde hetzelfde met moederlief en op de derde zondag met vader. Volgens folklorist D.J. van der Ven zou dit vooral een stedelijk gebruik zijn; op het platteland kende men deze feesten niet of nauwelijks.

Met dank aan het Kenniscentrum Bakkerijmuseum Veurne (België), Archief Baelde.

Met dank aan Nederlands Bakkerijmuseum Het Warme Landlogo bakkerijmuseum

Altijd op de hoogte blijven?